عفونت گوش خارجی: علائم، علت و درمان التهاب گوش خارجی

گوش خارجی با اینکه نقش مهمی در محافظت از این عضو حساس، با تولید جرم یا موم گوش (ear wax)  ایفا می‌کند؛ ممکن است در برخی موارد دچار التهاب یا عفونت شود! عفونت گوش خارجی می‌تواند با علائمی همچون درد، خارش، تورم و قرمزی همراه باشد. به طور کلی، گوش انسان  از سه بخش داخلی، میانی و خارجی تشکیل شده است. بخش خارجی گوش که به نام لاله گوش شناخته می‌شود، وظیفه محافظت از اجزاء داخلی آن و دریافت امواج صوتی موجود در هوا را بر عهده دارد. این امواج صوتی از طریق کانال گوش به سمت گوش میانی هدایت می‌شوند تا روند شنوایی ادامه یابد.

در این مقاله، که با همکاری متخصصین کلینیک گوش تهران، نوشته شده است؛ به بررسی عفونت گوش خارجی پرداخته و آنتی‌بیوتیک‌ها و قطره‌های مناسب برای درمان آن را معرفی می‌کنیم. همچنین، راه‌های درمان عفونت گوش خارجی در بزرگسالان را توضیح خواهیم داد تا با شناخت علائم و روش‌های پیشگیری، بهتر از سلامت گوش خود محافظت کنید.

عفونت گوش خارجی چیست؟

کانال گوش خارجی، کانالی به طول ۲ یا ۳ سانتی‌متر است که در نهایت و به پرده‎ صماخ ختم می‌شود. انتقال صوت در کانال گوش خارجی، توسط هوا انجام می‌شود و پس از برخورد با پرده گوش(tympanic membran)، به وسیله استخوان‌ها یا مایع گوش به گوش داخلی منتقل و ارسال می شود.

یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوش‌، عفونت گوش خارجی است‌! در عفونت گوش خارجی‌، لاله گوش و قسمت خارجی کانال گوش ملتهب می‌شود‌. در این نوع بیماری گوش‌، قسمت خارجی پوست و کانال گوش به دلیل التهاب قارچی یا باکتریایی دچار عفونت و پوسته‌ریزی می‌شود، که در نتیجه آن‌ کانال گوش خارجی گاهی تنگ، و در برخی موارد کامل بسته می‌شود‌. طبق تحقیقات و آمار به دست آمده از هر 1000نفر، حدود 4 نفر دچار عفونت گوش خارجی می‌شوند‌.

دلایل بروز بیماری عفونت گوش خارجی

گوش خارجی اغلب در فصل تابستان در محیط‌ های گرم و مرطوب دچار عفونت می‌شود‌؛ از دلایل بروز بیماری عفونت گوش خارجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنگی آناتومیک مجرا
• تومورهای کوچک استخوانی مجرا یا اگزوستوز
• تجمع سرومن و جرم

عفونت گوش خارجی بیش‌تر درافرادی که مشکل شنوایی دارند و از سمعک (hearing aids) استفاده می‌کنند و همچنین در افرادی که عادت به تمیز کردن و خاراندن گوش با گوش پاکن دارند رخ می‌دهد‌. در افرادی که با خارش گوش (itchy ear) دچار این بیماری شده‌اند‌‌، عارضه می‌تواند به دو صورت قارچی یا باکتریایی باشد‌، که از جمله این قارچ‌ها می‌توان به قارچ کاندیدا (Candida) و آسپرژیلوس (Aspergillus) و از جمله این باکتری‌ها به باکتری استافیلوکوک (Staphylococcus) و سودومونا (Pseudomonas) اشاره کرد‌.

علائم عفونت گوش خارجی

گاهی علائم و عوارضی که ناشی از برخی بیماری‌هاست، به شکل مزمن و طولانی‌مدت در گوش خارجی باقی می‌ماند و موجب ناراحتی و مشکلات بیشتری می‌شود. این وضعیت به‌ویژه در بیمارانی که از مشکلات پوستی مانند پسوریازیس یا انواع آلرژی‌های پوستی رنج می‌برند، بیشتر دیده می‌شود. در این حالت، نشانه‌هایی همچون تورم، قرمزی و خارش در ناحیه گوش ظاهر می‌شود که در صورت عدم درمان و پاکسازی مناسب مجرای گوش، احتمال انسداد کانال گوش افزایش می‌یابد.

تجمع مواد و ترشحات پشت پرده گوش به مرور زمان باعث افزایش فشار در کانال گوش شده و می‌تواند درد شدیدی ایجاد کند. این مشکلات می‌توانند بر شنوایی بیمار نیز تأثیر منفی بگذارند و در صورت عدم درمان به موقع، به مشکلات بیشتری در گوش و مجرای شنوایی منجر شوند.

آیا بیماری عفونت گوش خارجی با درد زیاد همراه است؟

چگونه می‌توان از عفونت گوش خارجی پیشگیری کرد؟

برای پیشگیری از بروز عفونت در گوش خارجی راهکارهای زیر رادر پیش بگیرید:

• استفاده نکردن از اجسام تیز برای خاراندن کانال گوش
• اجتناب از دستکاری کانال گوش
• عدم استفاده مکرر و زیاد از گوش پاک کن
• تمیز نگه داشتن وسایل داخلی گوش مانند سمعک و هدفون
• اجتناب از رطوبت زیاد یا آب تنی و شنا کردن در زمان بیماری
• درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما‌‌، آلرژی پوستی و مواد حساسیت زا مثل لوازم بهداشتی

درمان عفونت گوش خارجی و مراقبت‌های پس از آن

برای درمان عفونت گوش خارجی، معمولاً از داروهای آنتی‌بیوتیک و قطره‌های مخصوص گوش استفاده می‌شود. با این حال، یکی از چالش‌های اصلی در درمان این بیماری، وجود ترشحات چرکی است که به‌طور معمول در گوش جمع می‌شوند. این ترشحات می‌توانند کانال گوش را مسدود کرده و مانع از نفوذ دارو به ناحیه عفونت شوند. بنابراین، یکی از مراحل اصلی درمان، خارج کردن این ترشحات از گوش است. این کار می‌تواند از طریق ساکشن یا مکش به‌صورت حرفه‌ای انجام شود تا کانال گوش تمیز و آماده درمان دارویی گردد.

علاوه بر این، برای تسریع روند بهبودی و پیشگیری از تشدید عفونت، باید گوش خشک نگه داشته شود؛ رطوبت می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم کند و عفونت را گسترش دهد. به همین دلیل، مراقبت‌های لازم برای حفاظت از گوش از تماس با آب یا رطوبت به‌ویژه در مراحل اولیه درمان اهمیت زیادی دارد. در برخی موارد، استفاده از قطره‌های ضد التهاب یا ضد قارچ نیز به توصیه پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد. به طور کلی، رعایت تمام این مراحل و مراقبت‌های دقیق، برای درمان مؤثر عفونت گوش خارجی و جلوگیری از بازگشت آن ضروری است.

آنتی بیوتیک برای عفونت گوش خارجی

بیش‌تر بیماران مبتلا به عفونت گوش خارجی با ساکشن مکرر کانال گوش و همچنین استفاده قطره‌های موضعی درمان می‌شوند‌؛ پس برای درمان این بیماری مگر در موارد خاص مانند عفونت گوش خارجی در فرد دیابتی‌، نیاز به مصرف آنتی بیوتیک خوراکی نیست‌. در افراد دیابتی که مبتلا به عفونت گوش خارجی شده‌اند، علائمی مانند درد گوش شدید‌‌، درد شبانه و سردرد در زمان خواب می‌تواند نشانه گسترش عفونت به درون استخوان‌های جمجمه باشد‌. به همین جهت افراد دیابتی نیز علاوه بر مصرف آنتی بیوتیک، باید کانال گوش خود را فقط با ساکشن تخلیه و تمیز کنند و از شستشوی گوش خارجی جدا اجتناب کنند‌.

قطره های درمانی برای عفونت گوش خارجی

رای درمان عفونت گوش خارجی قطره‌هایی مانند سیپروفلوکساسین ‌‌(Ciprofloxacin)، بتامتازون ‌‌(Betamethasone)، کلوتریمازون (clotrimazole) توصیه می‌شود‌. به یاد داشته باشید در صورت وجود سابقه پارگی در پرده گوش (tympanic membran perforation) نباید از قطره جنتامایسین (Gentamicin)  و کلوتریمازون (clotrimazole)  استفاده کرد‌. زیرا استفاده از این قطره‌ها‌‌، سبب آسیب رساندن به گوش داخلی می‌شود‌.

بیماران با اسیدی کردن کانال گوش با استفاده از قطره اسید استیک 1% می‌توانند به درمان عفونت گوش خود کمک کنند. تجویز قطره‌های اسیدی  مانند الکل بوریک 2% که اثر خشک‌کنندگی دارد‌، حتما باید توسط پزشک انجام شود و بعد از معاینه گوش جهت اطمینان از سالم بودن پرده گوش انجام شود‌.

نحوه استفاده از قطره‌های درمانی

پرسش بسیاری از بیماران این است که چرا قطره درمانی در درون گوش نفوذ نمی‌کند؟ قطره‌ها قابلیت جذب شدن در گوش را ندارند و بهتر است در هر بار استفاده ۳ تا ۴ قطره در کانال گوش ریخته شود همچنین فاصله زمانی استفاده از قطره‌ها‌، باید به اندازه حداقل نیم ساعت باشد و از ریختن قطره‌ها روی هم خودداری شود.

پماد برای عفونت گوش خارجی

قطره‌های گوش ضد قارچ مانند فلوکونازول و کلوتریمازول می‌توانند بسیاری از انواع عفونت‌های قارچی گوش را درمان کنند؛ پزشک همچنین ممکن است قطره گوش استات آلومینیوم یا اسید استیک را برای کاهش التهاب در کانال گوش توصیه کند. حتما از قطره‌های گوش دقیقا طبق دستور استفاده کنید.

همچنین، اگر عفونت قارچی گوش روی قسمت خارجی گوش باشد، ممکن است پزشک یک کرم یا پماد موضعی را توصیه کند؛ به عنوان مثال می‌توان به کلوتریمازول، کتوکونازول و اکونازول اشاره کرد. خاطرتان باشد که، این کرم‌ها و پمادها را به جای داخل مجرای گوش، تنها باید روی گوش خارجی خود بمالید.

علت ورم گوش خارجی

التهاب گوش خارچی می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد و در نتیجه تعدادی از شرایط به زیر به وجود بیاید:^{Swollen earlobe}

سوراخ کردن گوش

سوراخ کردن گوش یک علت شایع تورم در لاله گوش است و تورم بخشی از واکنش طبیعی بدن به هر آسیبی است. اکثر افرادی که گوش خود را سوراخ می‌کنند تا یک هفته و گاهی بیشتر احساس درد و تورم می‌کنند؛ همچنین، سوراخ کردن گوش عفونی، می‌تواند باعث تورم لاله گوش شود. در صورت تداوم علائم بیش از دو هفته یا بیشتر باید به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا، اگر محل سوراخ عفونی شده باشد، گوشواره یا سایر موارد موجود در گوش باید برداشته شود و عفونت باید با آنتی بیوتیک درمان کند.

واکنش آلرژیک یا درماتیت تماسی

درماتیت تماسی یکی دیگر از علل شایع تورم لاله گوش است که معمولاً به دلیل واکنش آلرژیک پوست به برخی از جواهرات است؛ اجتناب از جواهراتی که حاوی مواد محرک هستند می‌تواند به پیشگیری از علائم کمک کند و به گوش‌ها اجازه التیام دهد. پوست روی گوش همچنین می‌تواند به لوسیون، عطر یا سایر محصولات بدن واکنش نشان دهد؛ این واکنش‌ها می‌تواند پوست را قرمز، ملتهب و دچار خارش کند.

جراحت

یک آسیب یا ضربه کوچک ممکن است تحریک و التهاب لاله گوش را در پی داشته باشد، زیرا باکتری‌ها می‌توانند وارد بدن شوند؛ صدمات رایج عبارتند از:

• کشیدن بیش از حد گوشواره
• استفاده از گوشواره‌های خیلی سنگین
• استفاده از گوشواره هایی خیلی بزرگ
• بریدگی و خراشیدن لاله گوش
• سوراخ کردن گوش
• ضربه به گوش در حین ورزش

در این موارد لاله گوش آسیب دیده ممکن است متورم شود و در لمس دردناک یا حساس باشد.

نیش حشره

تورم مرموز در گوش که یک شبه ظاهر می‌شود ممکن است ناشی از نیش حشره باشد؛ در برخی موارد، فرد می‌تواند یک نیش یا نقطه قابل مشاهده در مرکز تورم را ببیند. نیش حشرات ممکن است علائم دیگری از جمله خارش، درد و قرمزی ایجاد کند. آنتی هیستامین‌های خوراکی یا کرم‌های هیدروکورتیزون می‌توانند به تسکین علائم نیش حشره کمک کنند. اگر علائم بدتر شود یا به گردن، صورت یا گلو گسترش یابد، فرد باید فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشد، زیرا ممکن است واکنش آلرژیک داشته باشد.

سلولیت

سلولیت یک نوع عفونت باکتریایی پوست است که معمولاً با درد، قرمزی و تورم همراه می‌شود. در صورتی که لاله گوش به سلولیت مبتلا شود، ممکن است حساسیت و گرمای شدید در آن ناحیه احساس شود. این عفونت می‌تواند به راحتی به جریان خون یا سایر بافت‌های بدن منتقل شود، از این‌رو درمان و مراقبت پزشکی برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر ضروری است.

آبسه

آبسه یک برآمدگی است که می‌تواند روی پوست یا زیر آن ایجاد شود و معمولاً با چرک پر می‌شود. این وضعیت اغلب ناشی از عفونت باکتریایی است. علائم آبسه ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً شامل درد و تورم است. در برخی موارد، فرد ممکن است تب، حالت تهوع یا ترشح از ناحیه آبسه را نیز تجربه کند. اگر آبسه درمان نشود، ممکن است عفونت گسترش یابد و وضعیت بدتر شود.

جوش یا کاربونکل

جوش نیز یک عفونت است که در اطراف فولیکول مو در زیر سطح پوست رخ می‌دهد و معمولاً با چرک پر می‌شود. زمانی که چند جوش کنار هم جمع شوند، به آن‌ها کاربونکل گفته می‌شود. جوش‌ها معمولاً هنگام لمس دردناک هستند و می‌توانند باعث تورم شوند. در برخی مواقع، فرد ممکن است علائم دیگری نیز تجربه کند، از جمله:

• درد
• تب
• خستگی
• تراوش یا ترشح

کیست

کیست سباسه می‌تواند باعث تورم لاله گوش نیز شود. این کیست‌ها حفره‌هایی در زیر سطح پوست هستند که با موادی نیمه مایع پر می‌شوند. اندازه و نوع کیست‌ها می‌تواند متفاوت باشد. در برخی موارد، کیست‌ها ممکن است ناراحتی ایجاد کنند و معمولاً برای بهبودی کامل به تخلیه نیاز دارند.

گیاهان سمی

تماس با یک گیاه سمی مانند پیچک سمی، بلوط سمی یا سماق ممکن است باعث تورم در لاله گوش شود. گیاهان سمی می‌توانند علائم دیگری را در ناحیه آسیب دیده ایجاد کنند، از جمله:

• راش
• خارش
• تاول‌ها

گوش شناگر

اوتیت خارجی که معمولا به عنوان گوش شناگر شناخته می‌شود، یک عفونت در کانال گوش است و ممکن است به سمت لاله گوش گسترش یابد و باعث تورم شود. علائم این نوع از عفونت گوش خارجی عبارتند از:

• التهاب
• درد
• سرخی
• خارش فقط در داخل گوش
• کاهش شنوایی
• احساس گرفتگی در گوش

ماستوئیدیت

استخوان ماستوئید استخوان اسفنجی گوش داخلی است و ماستوئید یک عفونت در این استخوان است که می‌تواند باعث تورم گوش شود. علائم دیگر عبارتند از:

• تب یا لرز
• سردرد
• خواب آلودگی
• درد و تحریک
• تحریک پذیری یا تغییرات خلقی
• قرمزی پشت گوش
• از دست دادن شنوایی

در برخی موارد، ممکن است ترشحات عفونی از گوش خارج شود. برای پیشگیری از وخیم‌تر شدن وضعیت، مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند مفید باشد. با این حال، اگر ماستوئیدیت درمان نشود، ممکن است به یک بیماری تهدیدکننده زندگی تبدیل شود.

بهترین کلینیک برای درمان التهاب گوش خارجی

کلینیک گوش تهران در خیابان ولیعصر با داشتن بهترین متخصصان گوش، حلق و بینی بهترین خدمات را به بیماران ارائه می‌دهد. اگر شما علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک گوش تهران و تیم حاذق این کلینیک هستید؛ با کلینیک گوش تهران تماس بگیرید.

پزشکان تیم کلینیک گوش تهران با سابقه طولانی بیست ساله جراحی‌های گوش می‌توانند مشاوره خوبی برای درمان بیمارهای گوش شما باشند. کلیه محتوای سایت کلینیک گوش تهران توسط متخصصان ماهر این تیم ازجمله دکتر نسرین یزدانی، دکتررضا زاده ،دکتر احدی و دکتر ساسان دبیری به تایید رسیده است.