بیماری گوش شناگر چیست و راه‌های درمان آن

بیماری گوش شناگرswimmers ear) ‎)، نوعی بیماری عفونی است؛ این بیماری به عفونت مجرای گوش خارجی نیز شناخته می‌شود! بیماری گوش شناگران معمولا مجرای گوش و قسمت‌های خارجی گوش را درگیر می‌کند. منشا بروز بیماری گوش شناگر، باقی ماندن آب در داخل مجرای گوش است. آب باقی مانده در داخل گوش، محیط مرطوبی را ایجاد می‌کند؛ محیط مرطوب، مناسب‌ترین محیط برای رشد باکتری‌ها و ایجاد انواع عفونت‌هاست؛ درمان گوش شناگران با استفاده از قطره گوش ممکن است.

علائم گوش شناگران

بیماری گوش شناگران نیز همانند سایر بیماری‌های عفونی علائمی از خود نشان می‌دهد.  عفونت در مجرای گوش در صورت عدم درمان گسترش می‌یابد. به همین علت علائم بیماری گوش شناگران در مراحل مختلف گسترش بیماری، متفاوت است. عفونت در سه مرحله خفیف، متوسط و پیشرفته دارای علائم متفاوتی است. در ادامه برخی از شایع‌ترین علائم در این مراحل برای شما بازگو خواهد شد.^{Swimmer’s ear – Diagnosis & treatment – Mayo Clinic}

علائم مرحله خفیف گوش شناگران

شایع‌ترین علائم بیماری گوش شناگران، در مراحل اولیه عفونت عبارتنداز:

• خارش در مجرای گوش
• التهاب و قرمزی در داخل گوش
• احساس درد خفیف که با کشیدن قسمت لاله گوش و یا فشار دادن برجستگی‌های کوچک جلوی گوش بدتر می‌شود.
• خروج ترشحات مایع شفاف و بی بو

علائم مرحله متوسط گوش شناگران

در مرحله‌ای که عفونت شروع به گسترش یابد علائم تغییر می‌کند. علائم این مرحله عبارتنداز:

• شدت یافتن خارش مجرای گوش
• افزایش درد
• افزایش التهاب و قرمزی گوش
• تخلیه بیش از حد ترشحات از گوش
• کیپ شدن گوش و انسداد جزئی مجرای گوش توسط تورم، مایعات و مواد زائد
• افت شنوایی

علائم مرحله پیشرفته گوش شناگران

در مراحل پیشرفته بیماری، علائم به نسبت مراحل قبلی شدیدتر می‌شود. در ادامه برخی از این علائم برای شما بازگو خواهد شد.

• درد شدیدی که ممکن است به صورت، گردن یا کنار سر سرایت کند.
• انسداد کامل مجرای گوش
• قرمزی یا تورم گوش خارجی
• تورم در غدد لنفاوی گردن
• تب

علل گوش شناگر

به طور معمول منشا عفونت بیماری گوش شناگران، باکتریایی می‌باشد. ایجاد عفونت در گوش داخلی به علت عواملی همچون ویروس و یا قارچ رایج نیست. مجرای گوش به طور طبیعی، درون گوش را تمیز نگه می‌دارد و از ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند. در صورت اختلال در این سیستم ممکن است گوش دچار بیماری گوش شناگران شود. در ادامه برخی از علل بروز عفونت در مجرای گوش را برای شما بیان خواهیم کرد.

• رطوبت در مجرای گوش که محیطی ایده آل برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند
• قرار گرفتن در معرض آب آلوده
• آسیب و صدمه به پوست حساس مجرای گوش

عوارض بیماری گوش شناگران

در صورت عدم درمان به موقع بیماری گوش شناگران، فرد دچار عوارضی خواهد شد؛ در ادامه برخی از شایع‌ترین عوارض بیماری گوش شناگران را بیان خواهیم کرد.

کم شنوایی موقت

در صورت پیشرفت عفونت مجرای داخلی، ممکن است بر عملکرد شنوایی فرد بیماری تاثیر گذارد. افت شنوایی بعد از درمان بیماری، بهبود خواهد یافت.

عفونت طولانی مدت (اوتیت خارجی مزمن)

در صورتی که علائم بیماری گوش شناگران سه ماه به طول بانجامد؛ این بیماری به عنوان عفونت مزمن گوش خارجی تلقی خواهد شد؛ در صورتی که عامل بیماری‌زا عواملی همانند یک باکتری نادر، یک واکنش پوستی آلرژیک، یک واکنش آلرژیک به قطره‌های گوش آنتی بیوتیک، یک بیماری پوستی مانند درماتیت یا پسوریازیس، یا ترکیبی از باکتری‌ها و قارچ‌ها باشد؛ ابتلا به عفونت مزمن گوش افزایش خواهد یافت.

عفونت بافت عمقی (سلولیت)

در صورتی که شدت این بیماری بسیار زیاد باشد. می‌تواند لایه‌های عمیق و بافت همبند پوست را درگیر عفونت کند. با این حال عفونت بافت عمقی یکی از عوارض نادر بیماری گوش شناگران است.

آسیب استخوان و غضروف (استئومیلیت اولیه پایه جمجمه)

گسترش عفونت در صورت عدم درمان بیماری گوش شناگران می‌تواند به غضروف گوش خارجی و استخوان‌های قسمت تحتانی جمجمه آسیب برساند. بروز استئومیلیت اولیه قاعده جمجمه در افراد مسن، بیماران مبتلا به دیابت و بیماران دارای ضعف سیستم ایمنی شایع‌تر است. با این حال این بیماری نیز یکی از عوارض نادر بیماری گوش شناگران است.

در صورتی که عفونت شدید شود و به استئومیلیت پیشرفته پایه جمجمه تبدیل شود؛ ممکن است مغز و اعصاب بیمار را تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط ممکن است زندگی فرد به خطر افتد.

تشخیص گوش شناگران

در صورت مراجعه به پزشک، می‌توان با معاینه فیزیکی گوش شناگران را تشخیص داد. با این حال در صورت مراجعه دیر هنگام و پیشرفت بیماری، نیاز به آزمایشات بیشتری است. در اولین مراجعه به پزشک و بیان علائم، پزشک شدت بیماری را تخمین خواهد زد. پزشک با استفاده از اتوسکوپ میزان تورم، قرمزی یا پوسته پوسته شدن گوش را بررسی می‌کند. همچین وجود سوراخ در پرده گوش بیمار را چک خواهد کرد. در صورتی که سوراخی در پرده گوش باشد؛ با استفاده از ابزار مخصوص انتهای آن را پاک می‌کند.

با توجه به معاینات اولیه و شدت علائم بیماری گوش شناگران، ممکن است به انجام تست‌های بیشتر همانند ارسال نمونه مایع از گوش برای آزمایش باکتری یا قارچ نیاز باشد.

درمان بیماری گوش شناگر

درمان بیماری گوش شناگران بسیار آسان است؛ بعد از درمان بیماری گوش شناگران علائم کاهش می‌باید و بهبودی حاصل خواهد شد! البته دقت کنید که گاهی ممکن است هرکسی دچار گوش درد بعد از استخر بشود، و لزوما به معنای دچار شدن به گوش شناگر نیست؛ اما اگر بعد از این گوش درد، فورا به دکتر مراجعه نکنید و برای درمان زودتر اقدام نکنید، آنگاه ممکن است به عفونت و بیماری گوش شناگر مبتلا بشوید. در ادامه برخی از روش‌های درمان بیماری گوش شناگران را برای شما بیان خواهم کرد.

شست و شوی گوش

شست و شوی گوش (ear irrigation) به درمان عفونت گوش خارجی کمک می‌کند. پزشک با استفاده از یک دستگاه مکنده برای شستن گوش از ترشحات، توده‌های جرم گوش (ear wax)، پوسته پوسته شدن پوست و سایر مواد زائد استفاده می‌کند.

دارو

با توجه به شدت عفونت، پزشک دارو و یا قطره‌های گوش را برای درمان عفونت تجویز خواهد کرد. برخی از شایع‌ترین داروها عبارتنداز:

• محلول اسیدی برای کمک تنظیم محیط طبیعی آنتی باکتریال گوش به حالت نرمال
• استروئید برای کاهش التهاب
• آنتی بیوتیک برای مبارزه با باکتری‌ها
• داروی ضد قارچ برای مبارزه با عفونت ناشی از قارچ
• داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، سایرین)، ناپروکسن سدیم (Aleve) یا استامینوفن (تیلنول، دیگران) برای کاهش درد توصیه می‌شود.

جلوگیری از ابتلا به گوش شناگران

نکاتی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری گوش شناگران وجود دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نکات می‌پردازیم.

• بهتر است بعد از شنا و یا حمام گوش را خشک کنید. برا خشک کردن گوش‌ها بهتر است سر را به سمت پهلوها خم کرده تا آب از مجرای گوش خارج شود. همچینن در صورتی که فاصله سشوار با گوش را رعایت کنید می‌توانید از سشوار برای خشک کردن گوش‌ها استفاده کنید.
• بهتر است حین شنا از محافظ‌های گوش یا کلاه استفاده کنید.
• از گوش در برابر عوامل محرک گوش همانند اسپری مو یا رنگ مو محافظت کنید.
• از فرو بردن اشیای خارجی به داخل گوش جدا خودداری کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده علائم بیماری گوش شناگران، حتی در مراحل خفیف، باید به پزشک مراجعه شود؛ در صورت مشاهده  علائمی همچون درد و تب شدید بهتر است هر چه سریع تر به پزشک مراجعه فرمایید. درمان گوش شناگران بسیار ساده است؛ با این حال در صورت مشاهده علائم بیماری گوش شناگران بهتر است به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه شود. عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به ایجاد عوارض جبران ناپذیری شود.

وارد کردن انگشتان،گوش پاک کن یا هر شی خارجی دیگر می‌تواند باعث صدمه به لایه نازک پوست گوش شوند. خراش پوست مجرای گوش در یک محیط مرطوب، امکان ابتلا به بیماری گوش شناگران را بالا می‌برد.