عصب دهلیزی (vestibulocochlear nerve) گوش داخلی، وظیفه دارد تا اطلاعات مربوط به تعادل و موقعیت سر را از گوش داخلی، به سمت مغز ارسال کند؛ نوریت دهلیزی (Vestibular Neuritis) یا نورونیت، اختلالی است که عملکرد این عصب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در واقع، هر گاه عصب دهلیزی، دچار التهاب یا تورم شود، نوریت وستیبولار به وجود می‌آید! در چنین شرایطی، اطلاعاتی که از عصب گوش داخلی به مغز فرستاده می‌شوند، درست خوانده و اجرا نمی‌گردند. در نتیجه، شخص دچار سرگیجه، احساس گیجی و عدم تعادل خواهد شد.
تشخیص قطعی نورونیت، توسط یک متخصص گوش، حلق و بینی انجام می‌گیرد. از آنجا که التهاب و تورم عصب دهلیزی، عموما در اثر عفونت به وجود می‌آید، بنابراین، برای درمان این اختلال، مصرف انواع آنتی بیوتیک اولین گام خواهد بود. ضمن اینکه، پزشک متخصص، داروهایی را برای بهبود احساس سرگیجه و گیجی ناشی از نوریت دهلیزی، تجویز می‌کند. در حالت کلی، شخص حدود ۳ هفته زمان نیاز دارد، تا بتواند عوارض Vestibular Neuritis را درمان نموده و به وضعیت عادی خود بازگردد.
نوریت دهلیزی (نورونیت) چیست؟
نوریت دهلیزی، اختلالی است که افراد در هر سنی، ممکن است به آن مبتلا شوند؛ با این حال، احتمال ابتلای کودکان به این اختلال، بسیار کمتر از بزرگسالان است. نوریت وستیبولار (دهلیزی)، عبارت است از التهاب و تورم عصب دهلیزی گوش داخلی؛ به گونه‌ای که اطلاعات ارسالی به سمت مغز، به خوبی خوانده نشوند. اصلی‌ترین عارضه‌ای که در اثر اختلال Vestibular Neuritis به وجود می‌آید، سرگیجه و عدم تعادل است. البته شدت سرگیجه به اندازه‌ای نیست که فرد نتواند راه برود؛ با این حال، لازم است علت آن بررسی و برطرف گردد.
علائم نوریت دهلیزی چیست؟
در حالت کلی، نوریت دهلیزی در دو فاز حاد و مزمن به وجود می‌آید. در فاز حاد نوریت وستیبولار، علائم به صورت ناگهانی و شدید به وجود می‌آیند. این علائم، معمولا تا یک هفته ادامه یافته و پس از آن، خفیف‌تر می‌شوند؛ علائم خفیف نوریت وستیبولار، در اغلب موارد، از چند هفته تا چند ماه طولانی می‌گردند؛ البته در موارد نادر، ممکن است علائم نورونیت، تا سال‌ها باقی بمانند. در ادامه، علائم مربوط به نورونیت حاد و مزمن را بیان می‌کنیم.منبع
علائم نوریت وستیبولار حاد
هنگامی که شخص برای اولین بار، دچار علائم Vestibular Neuritis می‌شود، تا چند روز با عوارض آن درگیر خواهد بود. از مهم‌ترین علائم نوریت دهلیزی، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سرگیجه ناگهانی و شدید
- احساس سبکی سر و بی‌ثباتی
- نداشتن تعادل
- مشکل در تمرکز
- تهوع و استفراغ
- حساسیت حرکتی شدید
- عدم کنترل بر روی حرکات چشم
علائم نوریت مزمن دهلیزی
افرادی که دچار فاز مزمن نورونیت می‌شوند، ممکن است از چند هفته تا چند ماه، با علائم آن درگیر باشند؛ رایج‌ترین علائمی که این گونه بیماران تجربه می‌کنند، به قرار زیر هستند:
- سبکی سر
- حالت تهوع خفیف
- سرگیجه خفیف همراه با حرکات سر و بدن
- احساس پری در گوش
- وجود مشکل در حین راه رفتن مخصوصا در مکان‌های شلوغ
- حساسیت حرکتی خفیف
- اضطراب
نکته‌ای که درباره علائم نوریت دهلیزی وجود دارد، این است که هر فرد، ممکن است علائم متعددی را تجربه کند؛ بسته به اینکه علت نورونیت چه باشد، نوع علائم ظاهر شده در فرد، متفاوت خواهد بود. ضمن اینکه، ناحیه عصبی آسیب دیده، و سابقه پزشکی بیمار، می‌توانند بر نوع و شدت علائم، تاثیرگذار باشند.
تفاوت نوریت وستیبولار با لابیرنتیت چیست؟
نوریت وستیبولار و لابیرنتیت، دو اختلال بسیار شبیه به هم هستند، که در ناحیه گوش میانی ایجاد می‌گردند. اما نوریت دهلیزی زمانی به وجود می‌آید، که عصب دهلیزی، دچار التهاب و تورم شود. در حالی که، لابیرنتیت در اثر التهاب حلزون و لابیرنت گوش داخلی به وجود می‌آید؛ یعنی بخشی از گوش داخلی، که به تعادل و شنوایی شما کمک می‌کند.
علت ابتلا به نورونیت چیست؟
اصلی‌ترین عاملی که می‌تواند منجر به بروز نوریت وستیبولار شود، عفونت‌های ویروسی در گوش داخلی است. این عفونت‌ها، ممکن است از گوش داخلی یا قسمت‌های دیگر بدن بیمار، شروع گردد. برای مثال، در اثر ابتلا به آبله مرغان یا هپاتیت ویروسی، ممکن است شخص دچار نوریت وستیبولار شود.
حال سوال این است که آیا نوریت وستیبولار مسری است؟ در پاسخ باید گفت که این بیماری، به خودی خود به دیگران منتقل نمی‌شود. اما ویروس‌هایی که می‌توانند عامل ابتلا به نورونیت باشند، ممکن است از فردی به فرد دیگر انتقال داده شوند.
مهم‌ترین فاکتورهای خطر در ابتلا به نوریت دهلیزی
پیش از این اشاره کردیم که در ابتلا به نورونیت، عفونت‌های ویروسی نقش اساسی ایفا می‌کنند. از مهم‌ترین عفونت‌هایی که عامل ابتلا به این اختلال هستند، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- آنفولانزا
- کووید ۱۹
- هپاتیت
- سرخک
- اوریون
- فلج اطفال
- ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ که باعث تبخال می‌شود
نوریت دهلیزی را چگونه تشخیص می‌دهند؟
نورونیت باید توسط یک متخصص گوش، حلق و بینی بررسی شود. البته برخی افراد، برای تشخیص نوریت دهلیزی، باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب، یا یک شنوایی‌شناس مراجعه نمایند. در هر حال، هر یک از پزشکان متخصص، برای بررسی علائم نورونیت و تشخیص دقیق آن، باید نتیجه آزمایش‌های زیر را بررسی نمایند:
- انجام ام آر آی (MRI) با رنگ
- انجام تست شنوایی
- آزمایش‌هایی که برای تعیین محل آسیب روی عصب دهلیزی انجام می‌گیرند.
- تست وستیبولار؛ که برای بررسی عملکرد ارگان‌های تعادلی در گوش داخلی، انجام می‌شود.
لازم است اشاره کنیم، که در حین تشخیص نوریت وستیبولار، باید شرایط پزشکی دیگر نیز بررسی گردند. سکته مغزی، آسیب سر، تومور مغزی و سردردهای میگرنی، از مهم‌ترین این شرایط هستند. در واقع، پزشک متخصص باید قبل از Vestibular Neuritis، ابتلا به این گونه اختلالات را رد کند، و سپس وجود نوریت وستیبولار را بررسی نماید.
چگونه می‌توان نورونیت را درمان کرد؟
درمان نوریت دهلیزی، در اصل به معنای بهبود علائم آن است. برای مدیریت Vestibular Neuritis می‌توان از درمان دارویی و توانبخشی سرگیجه کمک گرفت. در ادامه، به جزئیات روش‌های درمان نوریت وستیبولار، اشاره می‌کنیم.
درمان دارویی برای نورونیت
به منظور کاهش عوارض ناشی از نوریت دهلیزی، ممکن است لازم باشد بیمار، از چندین گروه دارویی کمک بگیرد. این داروها، برای کاهش سرگیجه، بهبود حالت تهوع، از بین بردن التهاب و برطرف کردن ویروس، تجویز می‌شوند. تشخیص بهترین دارو و مقدار دوز مصرفی برای هر بیمار، به عهده پزشک متخصص خواهد بود. برخی از داروها، مانند داروهای ضد سرگیجه، سرکوب‌گرهای دهلیزی هستند؛ به همین دلیل، نباید به مدت بیشتر از سه روز مصرف شوند.
درمان نوریت وستیبولار با فیزیوتراپی
گروهی از حرکات توانبخشی، تحت عنوان تمرینات نوریت دهلیزی، برای بهبود علائم ناشی از این اختلال به کار می‌روند. معمولا افرادی که در اثر التهاب و تورم عصب دهلیزی، دچار سرگیجه و مشکلات تعادلی هستند، نیاز به توانبخشی دارند؛ مخصوصا اگر این گونه مشکلات، تا چند هفته دوام داشته باشند. متخصص شنوایی شناس، باید تمریناتی را به بیمار آموزش دهد، که تعادل بدن را بهبود بخشد؛ پاها، چشم‌ها و گوش‌ها، از جمله مناطقی هستند، که در تمرینات نوریت وستیبولار ارزیابی می‌شوند.
عوارض نوریت وستیبولار درمان نشده چیست؟
بسیاری از افرادی که به نوریت دهلیزی مبتلا می‌شوند، در طول یک یا دو هفته بهبود پیدا می‌کنند. با این حال، حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به این اختلال، به علائم مزمن و طولانی مدت دچار می‌شوند؛ به طوری که، شخص تا مدت‌ها، حالت‌هایی مانند بی‌ثباتی موقعیت بدن، سرگیجه و عدم تعادل را تجربه می‌کند.
عدم درمان تورم و التهاب عصب دهلیزی، کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. زیرا شخص، به دلیل عدم تعادل و سرگیجه دائمی، ممکن است نتواند فعالیت‌های روزمره خود را به خوبی انجام دهد. ضمن اینکه، احتمال سقوط و آسیب شدید جسمانی نیز وجود دارد. همچنین، افرادی که به نوریت وستیبولار شدید مبتلا هستند، ممکن است به کم شنوایی دائمی یا آسیب گوش داخلی هم مبتلا گردند.
آیا می‌توان از ابتلا به التهاب عصب دهلیزی گوش داخلی جلوگیری کرد؟
پیش از این اشاره کردیم که علت اصلی ابتلا به نوریت دهلیزی، ویروس‌ها و عفونت‌های ویروسی هستند. به همین دلیل، در بسیاری از موارد، امکان پیشگیری از نورونیت وجود ندارد. با این حال، تکمیل برنامه واکسن و تزریق به موقع آن‌ها، به شما کمک می‌کند، تا در برابر این نوع اختلالات، ایمن‌تر بمانید.
برای درمان نوریت دهلیزی به کجا مراجعه کنیم؟
کمک گرفتن از یک متخصص گوش، حلق و بینی به شما کمک می‌کند، تا درباره سلامت عصب دهلیزی گوش داخلی خود مطمئن شوید. به همین منظور، می‌توانید به کلینیک گوش تهران مراجعه کنید. متخصصان حاضر در این مرکز تخصصی، پس از بررسی علائم و شرایط شما، بهترین روش درمان نوریت دهلیزی را انتخاب می‌کنند. جهت مراجعه به کلینیک گوش تهران، بهتر است از قبل، نوبت خود را رزرو نمایید. اطلاعات مورد نیاز برای این منظور، در قسمت تماس با ما آورده شده‌اند.
نوریت دهلیزی یا نورونیت، در اثر عفونت‌های ویروسی به وجود می‌آید. التهاب و تورم عصب دهلیزی، باید با استفاده از آنتی بیوتیک‌های مخصوص برطرف گردد. ضمن اینکه، بخشی از درمان نورونیت به مدیریت سایر علائم این اختلال، یعنی حالت تهوع و سرگیجه، مربوط می‌شود. تنها یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مجرب، می‌تواند بهترین برنامه درمانی را برای این اختلال، تنظیم نماید.
سوالات متداول درباره نورونیت
- درمان نوریت دهلیزی چقدر طول می‌کشد؟ بسته به شرایط بیمار، فرق دارد. همچنین، شدت بیماری و محل آسیب عصب دهلیزی، بر این موضوع تاثیرگذار است. زمان درمان Vestibular Neuritis، از یک هفته تا چندین سال می‌تواند متغیر باشد.
- میزان شیوع نورونیت چقدر است؟ آمار نشان می‌دهند که به ازای هر ۱۰ هزار نفر در ایالات متحده آمریکا، ۴ نفر به نوریت دهلیزی مبتلا می‌شوند؛ اما این اختلال، سومین عامل اصلی سرگیجه به حساب می‌آید.
- آیا امکان عود نوریت وستیبولار وجود دارد؟ حدود ۹۵ درصد از بیماران مبتلا به این اختلال، تنها یک بار آن را تجربه می‌کنند؛ با این حال، عود آن، دور از انتظار نیست.
