آیا تا به حال به دلیل تجمع جرم گوش با مشکل مواجه شده‌اید؟ آیا تمیز کردن مداوم باعث بیشتر شدن مقدار آن شده است؟ حقایقی درباره جرم یا موم گوش وجود دارد که اکثر افراد از آن بی‌اطلاع هستند. در این مقاله از کلینیک گوش تهران قصد داریم درباره جرم گوش، علت پدیدار شدن آن و میزان و مقدار طبیعی بودن و همچنین روشهای کاهش تجمع آن اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهیم. در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
به صورت خلاصه می‌توان گفت موم گوش تجمع سلول‌های مرده، مو، مواد خارجی مانند گرد و غبار و سرومن است. سرومن، موم طبیعی است که توسط غدد موجود در گوش تولید می‌شود و یک پوشش محافظ پوست در کانال گوش ایجاد می‌کند. مقادیر کمی از این ماده همیشه در گوش ساخته می‌شود و در نهایت از دیواره گوش جدا شده و هر از گاهی در گوش نمایان شده و یا بیرون می‌ریزد.
باید توجه داشته باشید مقدار جرم گوش ساخته شده از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. برخی افراد در مجرای گوش خود پلاک‌هایی از جرم گوش ایجاد می‌کنند که ممکن است باعث احساس پری و کم شنوایی شود و همچنین می‌تواند احساس ناراحتی ایجاد کند. یک پلاک سفت از موم گوش گاهی اوقات می‌تواند باعث زنگ زدن در گوش (وزوز گوش) یا حتی یک نوع خفیف سرگیجه شود.
تجمع موم گوش یک مشکل جدی نیست و فقط در صورتی باید درمان شود که علائمی مانند کاهش شنوایی ایجاد کند. علاوه بر این برای نصب سمعک یا معاینه پرده گوش در صورت ازدیاد تجمع موم، ممکن است نیاز به درمان آن وجود داشته باشد.
نکات کلیدی در مورد جرم گوش نهفته
- جرم گوش یک ماده طبیعی است که به محافظت از کانال گوش کمک می‌کند.
- هنگامی که جرم گوش بیش از حد ایجاد می‌شود، می‌تواند علائمی مانند کم شنوایی موقت ایجاد کند.
- تجمع موم گوش در افراد مسن بیشتر شایع است.
- برخی از شرایط سلامتی باعث می‌شود که احتمال آسیب رسانی جرم گوش بیشتر شود.
- ممکن است برای کمک به حذف جرم گوش به قطره‌های خاصی یا یک روش درمانی نیاز داشته باشید.
- هرگز سعی نکنید جرم گوش خود را به صورت دستی بردارید.
علت ایجاد جرم گوش چیست؟
همانطور که اشاره شد سرومن در زبان عامیانه به عنوان جرم گوش نیز شناخته می‌شود و وجود آن برای حفظ پاکیزگی و سلامت گوش ضروری است، اما این پتانسیل را نیز دارد که مانع شنوایی شود. در صورتی که نتوان میزان جرم گوش تولید شده را کنترل کرد (بخش قابل توجهی از آن ارثی است)، می‌توان عوامل دیگری را که بر رشد آن تأثیر می‌گذارند مدیریت کرد. سه علت زیر در ایجاد جرم بیش از حد در گوش نقش دارند:
استفاده منظم از هدفون
ایجاد جرم گوش اغلب به دلیل چیزی است که متخصصان از آن به عنوان یک محرک تماسی یاد می‌کنند. شایع‌ترین موارد نیز هدفون و حتی سمعک‌هایی هستند که مستقیماً با گوش‌ها تماس دارند. در واقع گوش‌های شما سعی می‌کنند با ایجاد جرم بیشتر از خود در برابر هر گونه ناراحتی یا بیماری بالقوه دفاع کنند.
اگر متوجه شدید که جرم گوش شما بیشتر از حد معمول است، باید سعی کنید مدت زمانی را که صرف استفاده از این دستگاه‌ها می‌کنید، کاهش دهید. در غیر این صورت (مثلاً اگر از سمعک استفاده می‌کنید)، حداقل باید دستگاه خود را تمیز و عاری از میکروب نگه دارید.
روشهای تمیز کردن نامناسب یا تمیز کردن بیش از حد
ممکن است تصور کنید که قرار دادن گوش پاکن های پنبه‌ای و چیزهای دیگر در گوش می‌تواند به از بین بردن جرم گوش کمک کند، اما این کار می‌تواند پوست ظریفی را که در داخل گوش شما وجود دارد تحریک کرده و خراش دهد و در نهایت منجر به افزایش تولید موم شود. علاوه بر این با استفاده از این نوع تمیز کننده‌ها موم و سایر آلودگی‌ها را به صورت عمیق‌تر وارد کانال گوش خود می‌کنید و پرده گوش را در معرض خطر آسیب قرار می‌دهید.
علاوه بر تکنیک و نوع تمیز کردن، دفعات تمیز کردن نیز ممکن است عاملی برای تجمع جرم اضافی گوش باشد. حتی پاک‌کننده‌های بی‌ضرر، مانند پراکسید هیدروژن یا قطره‌های بدون نسخه، با وجود اینکه می‌توانند به طور بالقوه مقدار زیادی جرم گوش را از بین ببرند، اما پوست آن را خشک و ملتهب می‌کند. وقتی این اتفاق می‌افتد، بدن با تولید سرومن بیشتر برای محافظت و پوشش مجرای گوش پاسخ می‌دهد و جرم بیشتری تولید می‌کند. اگر این اتفاق را مشاهده کردید، تعداد دفعات استفاده از این تکنیک‌های تمیز کردن را به یک یا دو بار در ماه کاهش دهید.
قرار گرفتن در معرض مواد زائد و محرک‌های محیطی
زمان‌هایی از سال وجود دارد که میزان گرده‌ها افزایش می‌یابد که ممکن است نه تنها سینوس‌ها بلکه گوش‌ها را نیز دچار مشکل کند. در صورت مواجه با این نوع آلودگی‌ها گوش‌های شما ممکن است تحریک شوند و در نتیجه وجود این ذرات میکروسکوپی شاهد افزایش تولید جرم گوش باشید. در این صورت هنگامی که میزان گرده‌ها و سطح آلاینده‌های محیطی زیاد است، باید زمان گذراندن در خارج از منزل را محدود کنید و از وسایل حفاظتی مانند کلاه و گوش بند استفاده کنید.
مقدار جرم گوش که تولید می‌کنید همیشه در اراده و کنترل شما نیست. با این وجود، اگر به این الگوها و دیگر الگوهای سبک زندگی که باعث تولید بیش از حد می‌شوند توجه کنید، می‌توانید به حفظ گوش‌های خود از تجمع موم، حفظ شنوایی سالم و جلوگیری از عفونت کمک کنید.
سبوم
راه‌های مختلفی برای تولید جرم گوش وجود دارد، اما مهم‌ترین علت آن سبوم (یک ترشحات بدنی مبتنی بر چربی) است.
چه کسانی در معرض خطرات جرم گوش هستند؟
در صورت داشتن یک بیماری مانند اگزما ممکن است افزایش تجمع جرم گوش را تجربه کنید. همچنین اگر به قرار دادن اشیاء در گوش خود عادت دارید، مانند سمعک، ممکن است خطر افزایش تولید این ماده محافظت کننده را افزایش دهید. افراد مسن و افرادی که مشکلات شناختی دارند (مانند مبتلایان به سندروم داون) نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
علائم جرم گوش چیست؟
جرم گوش اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه مقدار زیادی تجمع پیدا کند. از رایج‌ترین علائم جرم گوش عبارتند از:
ممکن است فقط 1 یا 2 مورد از این علائم را داشته باشید که اغلب به آرامی رخ می‌دهند.
جرم گوش چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک می‌تواند جرم گوش را با اطلاع از سابقه سلامتی و معاینه فیزیکی تشخیص دهد که ممکن است شامل چند آزمایش شنوایی ساده باشد.
توجه داشته باشید در مواقعی پزشک ممکن است تشخیص دهد که جرم گوش وجود دارد، حتی اگر علائمی نداشته باشید. اگر آنقدر جرم گوش دارید که پزشک شما نمی‌تواند کانال گوش شما را ببیند، احتمال تشخیص بعدی ابتلا به جرم گوش نهفته باشد.
جرم گوش چگونه درمان می‌شود؟
درمان جرم گوش به علائم، سن و سلامت عمومی و همچنین به شدت این وضعیت بستگی دارد. اگر علائم جرم گوش را دارید، پزشک احتمالاً نوعی درمان را توصیه می‌کند، اما اگر هیچ علامتی نداشته باشید، درمانی توصیه نمی‌شود، مگر اینکه به دلایل دیگری نیاز به معاینه گوش داشته باشید. اغلب جرم گوش با گذشت زمان خود به خود از بین می‌رود. در موارد نادر نیز برداشتن جرم گوش می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
عوارض احتمالی جرم گوش چیست؟
همانطور که اشاره شد جرم گوش خود اغلب مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما در موارد نادر، برخی از درمان‌های حذف جرم گوش باعث عوارض زیر می‌شوند:
- گوش شناگر (اوتیت خارجی)
- گوش درد
- کم شنوایی کوتاه مدت (موقت)
- سرگیجه
- احتباس آب در کانال
- سوراخ پرده گوش
- صدای زنگ در گوش
- خونریزی از گوش
روشهای درمان و جلوگیری از تجمع جرم گوش
در ادمه به 2 مورد از متداول ترین روش های درمان و جلوگیری از EarWax میپردازیم:
استفاده از قطره گوش
قطره‌های گوش به تنهایی اغلب موم گوش را پاک می‌کنند. می‌توانید قطره را از داروخانه‌ها خریداری کنید. برای مثال معمولاً برای این منظور از روغن زیتون، روغن بادام، بی کربنات سدیم و قطره گوش کلرید سدیم استفاده می‌شود. این محصولات درمانی را قبل از استفاده به دمای اتاق برسانید(بطری را حدود نیم ساعت در اتاق بگذارید).
کافی است چند قطره آن را در گوش بریزید. هنگام ریختن قطره، گوش را در بالاترین قسمت قرار دهید. به مدت 5 دقیقه در این حالت بمانید تا قطره در موم گوش فرو برود. در نهایت موم گوش نرم می‌شود و اگر 2 تا 3 بار در روز به مدت 2 هفته از این قطره ها استفاده کنید، از میزان تجمع آن کاسته می‌شود. توجه داشته باشید که پوسته‌ها یا موم گوش اغلب ذره ذره می‌ریزند و ممکن است هنگام خروج متوجه آن نشوید.
شستشوی گوش
در این روش مجرای گوش با آب گرم شسته می‌شود، چراکه شستشوی گوش با آب معمولاً باعث پاک شدن پلاک‌های جرم گوش می‌شود. اما این روش فقط در صورتی بی خطر است که پلاک جرم گوش نرم شده باشد، چراکه زمانی که موم سفت است، خطر سوراخ شدن پرده گوش را افزایش می‌یابد. بنابراین باید 2 تا 3 بار در روز به مدت 2 هفته قبل از شستشوی گوش، از قطره‌های گوش برای نرم کردن موم استفاده کنید. اگر طبق دستور از قطره گوش استفاده نکرده باشید، احتمالاً شستشو موفقیت آمیز نیست و باید بار دیگر برای انجام آن به کلینیک مراجعه کنید.
آیا می‌توان از تجمع موم گوش جلوگیری کرد؟
برخی از افراد دچار تجمع مکرر موم گوش می‌شوند و هر چند وقت یکبار نیاز به شستشوی گوش دارند. در این شرایط، برای جلوگیری از تجمع موم گوش، توصیه می‌شود که به طور مرتب از قطره گوش استفاده کنید. به عنوان مثال، قطره گوش روغن زیتون، یک یا دو بار در هفته برای نرم نگه داشتن موم و به حداقل رساندن تجمع آن تاثیر گذار است.
یادداشت پایانی
توجه داشته باشید که ساکشن گوش که روشی برای از بین بردن تجمع جرم گوش است نیز می‌تواند روش موثری برای درمان ازدیاد تولید موم گوش باشد. به طور کلی برای انجام هر یک از روشهای درمانی باید با پزشک مشورت کنید. حتی استفاده از قطره‌ها نیز توصیه می‌شود که تحت نظر پزشک صورت گیرد. همانطور که گفته شد می‌توانید برای جلوگیری از زیاد شدن جرم گوش تعداد دفعات تمیز کردن گوش را کاهش دهید و از روشهای گفته شده استفاده کنید.
