علت سرگیجه در بیماران قلبی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

احساس سرگیجه و سبکی سر، از مهم‌ترین نشانه‌هایی است، که برای انواع بیماری‌های جسمانی، ظاهر می‌گردد. یکی از علل اصلی عدم تعادل، کاهش حجم خون دریافتی در مغز است، که دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. قلب به عنوان عضو اصلی سیستم گردش خون، ممکن است در خونرسانی به مغز دچار مشکل گردد؛ این مساله، ارتباط انواع بیماری قلبی و سرگیجه را به خوبی توجیه می‌کند.

ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی و عروق کرونری، باعث می‌شود که حجم خون در گردش کاهش پیدا کند. در نتیجه، ممکن است فرد در هنگام ایستادن یا نشستن، دچار عدم تعادل شود. درمان سرگیجه در بیماران قلبی زمانی امکان‌پذیر است، که عامل محرک آن، یعنی بیماری قلبی فرد، مدیریت گردد.

در ادامه این مطلب، ارتباط انواع بیماری قلبی و vertigo را با جزئیات بیشتری، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

علت سرگیجه در بیماران قلب و عروق چیست؟

با توجه به نقش قلب در سیستم گردش خون، ارتباط بیماری قلبی و سرگیجه، کاملا قابل درک است؛ بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های قلب و عروق، در حالت نشسته یا ایستاده، و حتی در هنگام انجام کارهای روزمره، به احساس گیجی و بی تعادلی دچار می‌شوند. این مساله ناشی از آن است، که خونرسانی به مغز در بیماران مبتلا به انواع آریتمی و نارسایی قلبی، با اختلال مواجه می‌شود.

گرفتگی رگ قلب یا انسداد عروق کرونری قلب، یک ناهنجاری است که باعث اختلال در گردش خون می‌شود! اگر در اثر رسوب چربی‌های اشباع بر روی دیواره‌های عروق قلبی، رگ‌ها باریک یا مسدود گردند، گرفتگی رگ قلب و سرگیجه به وجود می‌آیند. در واقع، در اثر انسداد عروق کرونری و شریان‌های قلب، خون به اندازه کافی به سلول‌های مغز نرسیده و مغز اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند؛ در نتیجه فرد دچار سرگیجه و سبکی سر خواهد شد.

نحوه ایجاد سرگیجه در بیماران قلبی

در واقع، در اکثر بیماران قلبی، تنگی عروق یا اختلال در ضربان قلب، باعث کاهش حجم خون در گردش می‌گردد؛ در نتیجه، در هنگام انجام فعالیت‌های مختلف، حجم خون کمتری به مغز می‌رسد. از آنجا که اکسیژن دریافتی در نورون‌های مغزی کافی نیست، فرد احساس عدم تعادل و سبکی سر دارد. این مساله در حین انجام ورزش یا فعالیت‌های شدید بدنی، بیشتر حس می‌شود. با تشدید بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن، فرد در فعالیت‌های روزمره خود، با مشکلات زیادی مواجه می‌گردد.

لازم است به این نکته اشاره کنیم که سلول‌های مغزی، فعالیت تمامی اندام بدن را تحت نظارت خود دارند. بنابراین، برای آنکه بتوانند وظیفه خود را به بهترین شکل انجام دهند، به حجم بالایی از انرژی و اکسیژن نیاز دارند. مسلما کوچکترین تغییر در حجم اکسیژن دریافتی آن‌ها، می‌تواند منجر به بروز اختلال عملکرد آن گردد. مغز، چنین اختلالی را با dizziness و سبکی سر نشان می‌دهد.

ارتباط انواع بیماری قلبی و سرگیجه

افزایش سن و پیری قلب، باعث اختلال در ضربان، نارسایی پمپاژ و تنگ شدن عروق کرونری قلب می‌شود. عدم تعادل ناشی از بیماری‌های قلبی، عموما در اثر کاهش حجم خون در گردش، به وجود می‌آید. انواع بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن‌ها، باعث می‌شوند تا فرد برای انجام فعالیت‌های مختلف بدنی، دچار مشکل شود.

از مهم‌ترین بیماری‌های قلبی، که ابتلا به آن‌ها عموما با عدم تعادل همراه است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انسداد کاروتید
• حساسیت بیش از حد سینوس کاروتید
• انواع آریتمی شامل تاکی کاردی و برادی کاردی
• سنکوپ قلبی
• آترواسکلروز متوسط تا شدید
• نارسایی قلبی
• نارسایی شریان مهره-بازیلار
• اسکمی عروق کوچک

با افزایش سن، شدت بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن، افزایش پیدا می‌کند. هر چه وضعیت سلامت قلب بیمار بحرانی‌تر شود، امکان شدیدتر شدن حس عدم تعادل نیز وجود دارد. در حالت کلی، آریتمی‌های قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی، نقش ویژه‌ای در ایجاد سرسام دارند؛ البته اغلب بیماران آن را با عنوان احساس سبکی سر بیان می‌کنند.

ارتباط بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از گوش داخلی

علاوه بر وجود ارتباط مستقیم بین بیماری قلبی و سرسام، گاهی علت سبکی سر، به عملکرد گوش داخلی مربوط است. اتفاقا اختلال عملکرد این ناحیه نیز، می‌تواند از بیماری قلبی و مشکلات گردش خون ناشی شود. گاهی شدت بیماری قلبی به گونه‌ای است، که خونرسانی به گوش داخلی، ضعیف می‌شود؛ یا این که باعث کم کاری و ایجاد مشکل در سیستم دهلیزی گوش می‌گردد. در چنین شرایطی، اگر حرکات شدید سر داشته باشید، دچار vertigo خواهید شد؛ این حالت را سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش خیم (BPPV) می‌نامند.

حتی اگر عدم تعادل فرد، به عملکرد گوش داخلی او مربوط شود، باز هم باید مشکل قلب و عروق وی به طور کامل، درمان یا مدیریت گردد. بهبود خونرسانی به ناحیه گوش داخلی و همچنین سلول‌های مغزی، تاثیر بسزایی در کاهش سرگیجه و سبکی سر خواهد داشت.

ارتباط بین عدم تعادل در حین ایستادن و بیماری قلبی و عروقی

یکی از عواملی که باعث بروز سبکی سر و بی تعادلی می‌شود، افت فشار خون ارتواستاتیک است. همانند گرفتگی عروق، یا بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن‌ها، انسداد عروق کاروتید نیز می‌تواند منجر به عدم تعادل در فرد گردد. منظور از عروق کاروتید، عروقی هستند که جریان خون را به سمت مغز هدایت می‌کنند.

در صورتی که این عروق، دچار گرفتگی یا انسداد شوند، فرد در هنگام ایستادن دچار عدم تعادل خواهد شد. به همین دلیل، معمولا پس از مراجعه به پزشک متخصص، برای بررسی علت سرگیجه، لازم است بیمار آزمایش‌هایی را برای بررسی وضعیت عروق کاروتید خود، انجام دهد.

علت انسداد عروق قلب و مغز

سیگار کشیدن و بالا بودن کلسترول خون، اصلی‌ترین عواملی هستند که باعث باریک شدن یا انسداد عروق کاروتید می‌شوند. به این ترتیب، علاوه بر انواع بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن‌ها، گرفتگی عروق مغز نیز می‌توانند در گردش خون اختلال ایجاد کرده و منجر به عدم تعادل گردند.

نقش الکترولیت‌ها بر بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که می‌تواند بر عملکرد قلب، تاثیر گذاشته و منجر به آریتمی قلبی شود، بهم خوردن سطح تعادل الکترولیت‌ها است. در صورتی که سطح پتاسیم موجود در بدن، بسیار بالا یا خیلی پایین باشد، آریتمی قلبی اجتناب ناپذیر است. این حالت، می‌تواند در اثر مصرف برخی داروها و عوارض جانبی آن‌ها نیز به وجود آید.

در هر حال، تعادل در سطح الکترولیت‌هایی مانند سدیم، کلسیم، منیزیم و پتاسیم، بر انقباض و آرامش قلب تاثیر بسزایی دارد. هر گونه تغییر در سطح این عناصر، می‌تواند منجر به بیماری قلبی و سرگیجه گردد. بنابراین، هنگامی که پزشک دارویی برای بیمار تجویز می‌کند، حتما باید تعادل الکترولیت‌های بدن او را نیز در نظر داشته باشد.

نحوه تشخیص علت سرگیجه در بیماران قلبی

بررسی بیماری قلبی و سرگیجه ناشی از آن، باید بر اساس نتایج آزمایش‌های پزشکی انجام گیرد. در واقع، پزشک متخصص برای آنکه علت چرخش سر و ارتباط آن را با بیماری‌های قلبی بررسی نماید، انجام آزمایش‌های زیر را از بیمار درخواست می‌کند:

• گرفتن نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (EKG)
• استفاده از دستگاه هولتر برای مانیتورینگ قلب
• تهیه اکوکاردیوگرام
• بررسی علائم حیاتی ارتواستاتیک
• بررسی داروهایی که بیمار در حال حاضر مصرف می‌کند؛ و عوارض ناشی از آن ها

اگر برای تشخیص علت vertigo خود، به یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید نیز، ممکن است انجام آزمایش‌های بالا را از شما درخواست کند. ضمن اینکه، معاینات مربوط به گوش داخلی هم باید به طور کامل انجام گیرد.

برای درمان سرگیجه بیماران قلبی چه باید کرد؟

اصلی‌ترین راه برای درمان سرگیجه در بیماران قلبی یا هر بیمار دیگری، رفع عامل محرک آن است؛ با توجه به ارتباط بیماری قلبی و سرسام در این بیماران، لازم است پزشک بنا بر نتایج آزمایش‌های انجام شده، بهترین روش درمان را انتخاب کند.

اگر بیمار به علت فشار خون بالا یا پایین، دچار عدم تعادل می‌شود، درمان دارویی به او کمک خواهد کرد. همچنین، در صورتی که انواع آریتمی، از جمله برادی کاردی و تاکی کاردی، عامل بیماری قلبی و سرگیجه هستند، باید بهترین روش درمانی برای بیمار انتخاب شود. اینکه کدام روش برای درمان سرسام بیماران قلبی مفید است، کاملا به نظر پزشک معالج بستگی دارد.

اصلاح سبک زندگی برای کاهش خطر بیماری قلبی

ناگفته نماند که اقدامات و مراقبت‌های دیگر نیز می‌تواند به درمان سرگیجه در بیماران قلبی کمک کند. برای مثال، ترک سیگار و الکل، سطح سلامت این بیماران را افزایش می‌دهد. همچنین، ورزش‌های سبک و مناسب مانند پیاده روی، برای حفظ سلامت قلب مفید هستند. اصلاح رژیم غذایی و کاهش مصرف چربی‌های اشباع، سطح کلسترول خون را کاهش می‌دهد. این موضوع، در نهایت، به بهبود مشکلات قلبی و پیشگیری از گرفتگی عروق، منجر خواهد شد.^{urmc.rochester.edu}

برای تشخیص علت سرگیجه باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

هنگامی که شخص در حین ایستادن یا راه رفتن، دچار dizziness و عدم تعادل می‌شود، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کند؛ البته سرگیجه از بیماری‌های مختلفی ناشی می‌گردد. اگر همراه با سبکی سر، نشانه‌هایی مانند تپش قلب، تنگی نفس، احساس درد در قفسه سینه یا ضعف و خستگی دائمی، وجود داشته باشند، بهتر است به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. در این صورت، پزشک می‌تواند وجود ارتباط بیماری قلبی و سرسام را بررسی نماید.

اما در مواردی که اختلالات تعادلی با مشکلات شنوایی یا ضعف شنوایی همراه است، یک متخصص گوش، حلق و بینی، می‌تواند به شما کمک کند. بنابراین، برای آنکه بتوانید مشکل سرگیجه خود را برطرف کنید، حتما باید به علائم دیگری که مشاهده کرده‌اید نیز توجه داشته باشید.

بهترین کلینیک گوش در تهران کجاست؟

اگر قصد دارید برای تشخیص علت سرگیجه خود، به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی یا شنوایی شناس زبده مراجعه کنید، می‌توانید کلینیک گوش تهران را انتخاب نمایید. در این کلینیک، تیمی از بهترین متخصصان گوش، حلق و بینی و شنوایی شناس تهران، حضور دارند. از این رو، زمینه برای تشخیص دقیق علت vertigo و درمان آن، فراهم است. فراموش نکنید که قبل از مراجعه به کلینیک گوش تهران، حتما از قسمت تماس با ما برای دریافت نوبت اقدام نمایید.

هدف از ارائه این نوشتار، بررسی ارتباط بیماری قلبی و سرگیجه بود. مشخص شد که اگر خون به اندازه کافی به سلول‌های مغزی نرسد، امکان از دست دادن تعادل وجود دارد. این حالت، عمدتا در اثر بیماری‌های قلبی و مشکلات گردش خون، به وجود می‌آید. مواردی مانند آریتمی قلبی، فشار خون بالا یا پایین و انواع نارسایی‌های دریچه، می‌توانند عامل ایجاد نارسایی قلبی باشند.