آزمایشات سرگیجه و تعادل

شنوایی شناسان در کلینیک گوش تهران می‌توانند آزمایش‌های مختلفی را برای ارزیابی بخش‌های مختلف سیستم تعادل دهلیزی انجام دهند. تیم شنوایی شناسی و پزشکان گوش،حلق و بینی با توجه به علائم و سابقه پزشکی شما تشخیص می‌دهند که کدام آزمایش برای سرگیجه و تعادل مناسب است. در ادامه برخی از تست‌های سرگیجه و تعادل را معرفی می‌کنیم.

آزمون تعادل و سرگیجه چیست؟

همانطور که گفته شد، سرگیجه یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامتی است، که افراد در هر سنی ممکن است با آن مواجه شوند؛ این اختلال می‌تواند تأثیرات زیادی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد. خوشبختانه، امروزه درمان‌های مؤثری برای رفع این مشکل وجود دارد؛ ارزیابی کامل تعادل به شناسایی علل اصلی سرگیجه و عدم تعادل کمک می‌کند و بر اساس نتایج، روش‌های درمانی مناسبی توصیه می‌شود. این ارزیابی شامل مجموعه‌ای از تست‌های جامع تعادل و سرگیجه است که توسط متخصص شنوایی‌شناسی انجام می‌شود تا وضعیت سیستم تعادلی فرد به دقت بررسی شود.

چرا آزمایش تعادل و سرگیجه لازم است؟

دلایل متعددی برای سرگیجه یا عدم تعادل وجود دارد، و تشخیص علت دقیق آن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد! سیستم تعادل بدن شامل گوش‌ها، چشم‌ها و گیرنده‌های حسی است، که همه این بخش‌ها با هماهنگی مغز و سیستم عصبی به طور یکپارچه عمل می‌کنند. عواملی مانند مصرف برخی داروها، اضطراب و کم‌آبی بدن می‌توانند بر این سیستم تعادل تأثیر منفی بگذارند؛ همچینی، در بسیاری از موارد، حتی بدون وجود یک بیماری زمینه‌ای خاص، ممکن است فرد دچار سرگیجه یا عدم تعادل شود.

برای تشخیص دقیق علت سرگیجه، انجام آزمایشات و تست‌های مرتبط با تعادل ضروری است. این ارزیابی‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا علت مشکل را شناسایی کرده و روش‌های درمانی مناسب را توصیه کنند.

انواع تست سرگیجه و تعادل

برای تشخیص دقیق علت سرگیجه و عدم تعادل، از مجموعه‌ای از آزمایشات تخصصی استفاده می‌شود، که هرکدام به بررسی جنبه‌های مختلف سیستم تعادلی بدن می‌پردازند؛ در ادامه، به مهم‌ترین تست‌های سرگیجه و تعادل، و نقش آن‌ها در ارزیابی عملکرد گوش داخلی، مغز و مسیرهای عصبی اشاره می‌کنیم.^{attune.com.au}

ویدئونیستاگموگرافی (VNG) یا الکترونیستاگموگرافی (ENG)

ویدئونیستاگموگرافی (VNG) یا الکترونیستاگموگرافی (ENG) دو تست مرسوم سرگیجه و تعادل هستند؛ ویدئونیستاگموگرافی (VNG) با استفاده از عینک‌های ویژه‌ای حرکات چشم را ضبط و ارزیابی می‌کند، در حالی که الکترونیستاگموگرافی (ENG) این کار را از طریق الکترودهایی که روی پوست قرار می‌گیرند انجام می‌دهد. هرچند هر دو تست سرگیجه نتایج یکسانی دارند؛ اما پزشک معالج با توجه به وضعیت بیمار و سوابق پزشکی او، تصمیم می‌گیرد که کدام یک از این دو آزمایش برای تشخیص دقیق‌تر اختلال موجود، مناسب‌تر است.

اگر بیمار اخیراً آزمایش شنوایی‌سنجی (audiometry) انجام نداده باشد، ممکن است از او خواسته شود که یک تست شنوایی جامع انجام دهد. این آزمایش برای بیمارانی که علائم عدم تعادل و سرگیجه دارند توصیه می‌شود، زیرا سیستم تعادل دهلیزی (کانال‌های نیمه‌دایره‌ای) به حلزون گوش مرتبط است.

تست‌های ویدئونیستاگموگرافی (VNG) یا الکترونیستاگموگرافی (ENG) اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک قرار می‌دهند و به او در تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند. این آزمایشات شامل سه نوع تست مختلف هستند که به بررسی جنبه‌های متفاوت عملکرد تعادلی و حرکات چشم می‌پردازند.

آزمایش‌های آکولوموتور

تست سرگیجه بعدی، آزمایش‌ آکولوموتور است که به منظور بررسی عملکرد عضلات چشم و هماهنگی آن‌ها با سیستم عصبی انجام می‌شود؛ در این آزمایش‌ها، حرکات چشم بیمار در پاسخ به محرک‌های مختلف مانند حرکت اشیاء در جهات و سرعت‌های متفاوت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

آزمون‌های وضعیتی

آزمایش حرارتی (کالریک)

آزمایش کالریک شامل تحریک مجاری نیم‌دایره‌ای گوش داخلی با استفاده از هوا یا آب گرم و سرد است تا واکنش سیستم تعادلی بیمار بررسی شود. مدت زمان این تست سرگیجه، بسته به نوع آن ممکن است تا دو ساعت طول بکشد. برای آماده شدن جهت این تست، توصیه می‌شود که حدود 4 ساعت قبل از مراجعه به کلینیک از خوردن غذا خودداری کنید، زیرا برخی از آزمایشات ممکن است باعث بروز حالت تهوع شوند.

افراد مبتلا به دیابت که باید غذا و دارو مصرف کنند، می‌توانند غذاهای سبک مانند نان تست را انتخاب کنند. همچنین، مصرف برخی داروها ممکن است بر نتایج این آزمایش، تأثیر بگذارد و باید حدود 48 ساعت پیش از انجام تست تعادل قطع شوند. اگر قطع داروها از نظر پزشک امکان‌پذیر نباشد، این موضوع در تفسیر نتایج آزمایش در نظر گرفته خواهد شد.

صندلی چرخشی

تست صندلی چرخشی ابزاری موثر برای تشخیص این عارضه است، که آیا مشکل تعادل شما ناشی از اختلال در یک گوش بوده یا هر دو گوش! این تست سرگیجه به‌عنوان یک ارزیابی جامع از تعادل و عملکرد سیستم دهلیزی انجام می‌شود و می‌تواند به‌تنهایی، یا همراه با آزمایش VNG، انجام شود.

این تست امکان اندازه‌گیری پاسخ‌های حرکتی سر را، با سرعت‌هایی مشابه سرعت حرکات روزانه فراهم می‌کند؛ در طول آزمایش، بیمار روی یک صندلی الکتریکی قرار می‌گیرد که به‌صورت کنترل‌شده از یک طرف به طرف دیگر حرکت می‌کند. تست صندلی چرخشی به‌ویژه برای تشخیص اینکه آیا فرد دچار اختلال در هر دو گوش (مانند از بین رفتن عملکرد دوطرفه دهلیز) است یا خیر، بسیار کاربردی است.

 تست ایمپالس سر با ثبت ویدئویی(VHIT)

تست ایمپالس سر با ثبت ویدئویی، که به اختصار VHIT نامیده می‌شود، یک آزمایش تخصصی برای گوش است، که به تشخیص اختلالات رفلکس دهلیزی-چشمی کمک می‌کند، و قادر است هر شش کانال نیم‌دایره‌ای گوش را بررسی کند.

در روش‌های قدیمی‌تر تست سرگیجه ایمپالس سر، معمولاً فقط دو کانال از این شش کانال قابل ارزیابی بود. اما VHIT نه تنها اطلاعات دقیقی از عملکرد هر گوش ارائه می‌دهد، بلکه می‌تواند به‌طور همزمان چندین بخش از سیستم دهلیزی را نیز ارزیابی کند.

تست الکتروفیزیولوژی

الکتروفیزیولوژی آزمایشات مختلفی را شامل می‌شود که فراتر از حلزون گوش بوده و به دنبال اختلالاتی است که ممکن است منجر به مشکلات شنوایی یا تعادل شود. آزمایشات ممکن است شامل پاسخ شنوایی مغز (ABR)، الکتروکلوکلئوگرافی (ECochG) و پتانسیل‌های عضلانی برانگیخته دهلیزی (VEMP گردنی یا چشمی) باشد.

پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR)

آزمایش پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR) برای بررسی اینکه آیا تأخیر در پاسخ عصبی به دلیل اختلال در عصب شنوایی وجود دارد یا خیر، انجام می‌شود. این تست سرگیجه، سرعت انتقال ایمپالس‌های الکتریکی از گوش داخلی به مغز را که در امتداد عصب شنوایی حرکت می‌کنند، اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش ABR کاملاً ایمن و بدون درد است و همچنین می‌تواند برای تخمین آستانه شنوایی در افرادی که قادر به انجام تست‌های شنوایی معمول نیستند، به کار رود.

الکتروکوکلئوگرافی (EcochG)

آزمون الکتروکوکلئوگرافی (EcochG) یک تست تعادل و سرگیجه تخصصی است که برای اندازه‌گیری پتانسیل‌های الکتریکی تولید شده در مایعات گوش داخلی در پاسخ به تحریک صوتی استفاده می‌شود. این آزمایش به‌ویژه برای تشخیص فشار مایع بیش از حد در گوش داخلی (حلزون گوش) کاربرد دارد.

افزایش فشار مایع در این ناحیه می‌تواند علائمی مانند کاهش شنوایی، احساس پری در گوش (Hyperacusis)، سرگیجه و وزوز گوش ایجاد کند. آزمون EcochG به پزشکان کمک می‌کند تا این مشکلات را به‌طور دقیق‌تر شناسایی کرده و راهکارهای درمانی مناسبی پیشنهاد دهند.

پتانسیل‌های عضلانی برانگیخته دهلیزی (VEMP)

آزمون پتانسیل‌های برانگیخته میوژنیک دهلیزی (VEMP)، ابزاری تخصصی برای ارزیابی عملکردهای خاص گوش داخلی است، که در سایر آزمایش‌ها قابل بررسی نیستند. این آزمون با ثبت پاسخ‌های میوژنیک، یا فعالیت عضلانی، از عضلات گردن یا ناحیه اطراف چشم در واکنش به تحریکات صوتی انجام می‌شود. VEMP به‌طور خاص به پزشکان این امکان را می‌دهد تا عملکرد بخش‌هایی از سیستم دهلیزی را که مسئول تعادل و پردازش صدا هستند را، ارزیابی کنند.

این تست سرگیجه  اغلب برای تشخیص اختلالاتی مانند سندرم دهلیزی فوقانی، یا دیگر ناهنجاری‌های مربوط به گوش داخلی، که ممکن است باعث سرگیجه، عدم تعادل، یا مشکلات شنوایی شوند، به کار می‌رود.

به نظر می‌رسد تست سرگیجه VNG (Video Nystagmography) یکی از کارآمدترین روش‌ها برای تشخیص و ارزیابی اختلالات وستیبولار و مشکلات تعادل باشد. این آزمایش با دقت حرکات چشم را ثبت کرده و به پزشکان در شناسایی علت سرگیجه کمک می‌کند. همچنین، آزمایش Dix-Hallpike با بررسی حرکات سر و چشم، قادر است تعیین کند که آیا سرگیجه به دلیل تغییر موقعیت سر رخ داده است یا خیر.

انواع سرگیجه کدامند؟

بعد از آشنایی با انواع تست‌های سرگیجه و تعادل، باید برای انتخاب بهترین روش درمانی و تشخیصی، ابتدا نوع سرگیجه‌ای که تجربه می‌کنید، به‌طور دقیق تعریف شود. سرگیجه‌ها در اشکال مختلفی ظاهر می‌شوند و هر نوع آن می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای باشد. در ادامه به بررسی انواع رایج سرگیجه می‌پردازیم:

احساس سبکی سر

این نوع سرگیجه معمولاً به عنوان یک احساس گنگ و مبهم از ناپایداری توصیف می‌شود و تشخیص دقیق آن ممکن است دشوار باشد؛ اغلب پزشکان این حالت را ناشی از اضطراب و استرس می‌دانند. این نوع سرگیجه ممکن است با احساس ترس، تپش قلب و تغییرات ناگهانی در وضعیت بدن همراه باشد.

سنکوپ یا پرینسکوپ

سنکوپ به معنای از دست دادن ناگهانی هوشیاری است، در حالی که پرینسکوپ به احساس نزدیک به غش کردن اشاره دارد؛ این نوع سرگیجه معمولاً نشان‌دهنده اختلالات قلبی یا مشکلات گردش خون است و ممکن است فرد احساس ضعف، تاری دید و عرق سرد را تجربه کند. در این موارد، برای اطمینان از وجود یا عدم وجود مشکلات قلبی یا فشار خون، باید بررسی های پزشکی دقیقی انجام شود.

دو بینی

دو بینی یا اختلال در بینایی هنگام حرکت سر، به حالتی اشاره دارد که فرد دچار تاری دید و اختلال در تمرکز می‌شود؛ این نوع سرگیجه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات گوش داخلی، بیماری‌های عصبی، میگرن یا حتی عوارض جانبی برخی داروها باشد. این حالت ممکن است باعث شود که فرد هنگام حرکت دادن سر یا تغییر وضعیت، دچار گیجی و اختلال در دید شود.

سرگیجه چرخشی

سرگیجه(vertigo) یا چرخشی، حالتی است که در آن فرد احساس می‌کند محیط اطرافش به دور او در حال چرخش است؛ این نوع سرگیجه معمولاً با علائمی مانند تهوع، استفراغ و عدم تعادل همراه است. اگرچه این حالت به‌طور معمول ناشی از مشکلات سیستم وستیبولار گوش داخلی است، اما همیشه نمی‌توان آن را به گوش داخلی مرتبط دانست و ممکن است علل دیگری نیز داشته باشد، مانند اختلالات مغزی یا دارویی.

هنگام سرگیجه چه اتفاقی می‌افتد؟

برای انجام تست سرگیجه و تعادل به کجا مراجعه کنیم 

مغز و سیستم عصبی ما به طور معمول باید اطلاعات را از گوش، چشم، مفاصل و گیرنده‌های پوست دریافت و هماهنگ کنند. اگر یک یا چند قسمت از این سیستم آسیب دیده باشد، ممکن است دچار مشکلات تعادل شویم. برای تشخیص دلایل عدم تعادل و انجام تست سرگیجه باید به یک کلینیک فوق تخصصی گوش و حلق و بینی در تهران یا شهرستان خود مراجعه کنید.

کلینیک گوش تهران در خیابان ولیعصر با داشتن بهترین متخصصان شنوایی شناسی و گوش، حلق و بینی، برترین خدمات را به بیماران ارائه می‌دهد. اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک و تیم حاذق آن هستید؛ از طریق لینک‌های ارتباطی موجود در سایت تماس بگیرید.