گوش درد اطفال(otalgia) یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه کودکان به پزشک است، اما دلایل بروز این گوش دردها می‌تواند متفاوت باشد. اکثر افراد گوش درد را ناشی از دلیل عفونت گوش، گوش شناگر(نوعی بیماری عفونی که به عفونت گوش خارجی نیز شناخته میشود) یا وجود مایع پشت پرده گوش می‌دانند.
اما بد نیست بدانید که، گاهی اوقات علت گوش درد کودکان می‌تواند درد نواحی دیگر، مانند دندان درد یا عفونت لوزه‌ها، یا درد TMJ (درد در مفصل فک جایی که فک پایین جمجمه را به هم متصل می‌کند) باشد! علاوه بر این، ممکن است کودکان با گذاشتن یک چیزی در گوش دچار گوش درد شوند؛ بنابراین ارزیابی‌ها در معاینه برای یافتن علت اصلی مهم است.
در مقاله پیش رو از سایت کلینیک گوش تهران قصد داریم علت گوش درد کودکان را مورد بررسی قرار داده و راه‌های تشخیص و انواع درمان این عارضه را توضیح دهیم.
علائم گوش درد در کودکان چیست؟
گوش درد در کودک شما می‌تواند ناخوشایند و دردناک باشد. اگر کودک شما گوش درد دارد، ممکن است متوجه یکی از علائم زیر شوید:
- مالش یا کشیدن گوش
- تحریک‌پذیری یا گریه کردن
- امتناع از تغذیه
- مشکلات شنوایی یا عدم پاسخگویی به صداها
- تب (دمای 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر)
- بی‌قراری
- مشکلات تعادلی
- درد در هر دو یا یک گوش
چگونه می‌توانید به تسکین گوش درد کودکان کمک کرد؟
خوشبختانه، بیشترین علت گوش درد کودکان ناشی از عفونت گوش است که باید در عرض 3 روز خود به خود برطرف شود. همچنین کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش درد گوش فرزندتان انجام دهید.
- ایبوپروفن یا پاراستامول داروهای ضد درد توصیه شده برای گوش درد هستند. می‌توانید Nurofen برای کودکان را امتحان کنید که حاوی ایبوپروفن است و برای کودکان بالای 3 ماه و با وزن بیش از 5 کیلوگرم تا 8 ساعت درد و تب را تسکین می‌دهد.
- یک دستمال گرم یا خنک روی گوش فرزندتان بگذارید.
- اجازه ندهید آب وارد گوش فرزندتان شود و از وارد کردن پنبه، روغن یا قطره گوش در گوش کودک خودداری کنید، مگر اینکه پزشک توصیه کند.
تشخیص گوش درد اطفال
پزشک در مورد علائم کودک و هر بیماری دیگری که داشته است می‌پرسد و ممکن است با استفاده از ابزاری به نام اتوسکوپ به پرده گوش کودک نگاه کنند(دستگاه کوچک و دستی که دارای ذره‌بین و چراغ است).
معمولاً پزشک، عفونت گوش میانی را بدون هیچ آزمایش دیگری تشخیص می‌دهد. اما اگر کودک شما زیر سه ماه سن دارد، ممکن است به شما توصیه کنند که او را برای بررسی‌های بیشتر به بیمارستان ببرید. همچنین ممکن است آزمایش‌های بیشتری را توصیه کند یا اگر کودک شما مطابق انتظار بهبودی پیدا نکرد، توصیه کند به متخصص مراجعه شود.
چه زمانی باید کودک مبتلا به گوش درد را نزد پزشک برد؟
اگر نگران هستید یا گوش درد فرزندتان در عرض 3 روز بهبود نیافته است، باید به پزشک مراجعه کنید. علائمی که می‌تواند مراجعه به پزشک را اجبار کند عبارتند از:
- گوش درد کودکان زیر 3 ماه سن
- دمای بالای 38 درجه سانتیگراد اگر کودک کمتر از 6 ماه سن دارد
- درد در هر دو گوش اگر کودک کمتر از 2 سال دارد
- ادامه‌دار شدن گوش درد
- بروز علائم اضافی مثل ناخوش و بی‌قراری، درجه حرارت بسیار بالا، احساس گرما و لرز، بثورات پوستی، استفراغ، یا گیجی یا خواب آلودگی
- خارج شدن مایع یا مخاط از گوش
- گیر کردن چیزی در گوش
- عدم بهبودی بعد از مصرف داروی مسکن
- تورم اطراف گوش
- کاهش شنوایی یا تغییر در شنوایی
از آنجایی که احتمال افزایش عفونت و گوش درد در فصل سرما، به ویژه در کودکان زیاد است، توصیه میکنیم در صورت بروز هرکدام از علائم بالا، مشکل را بلافاصله پیگیری کنید؛ زیرا ممکن است نشان دهنده وجود یک مشکل جدی در گوش آنها باشد.
روش‌های کاهش دهنده علائم گوش درد اطفال
ناراحت کننده است که می‌بینید فرزندتان به دلیل عفونت گوش میانی درد دارد. اما نگران نباشید! زیرا معمولاً طی چند روز بدون هیچ درمانی بهتر می‌شوند. در این بین، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به آنها انجام دهید.
اغلب، بهترین درمان این است که فقط علائم کودک خود را با داروهای مسکن تسکین دهید تا زمانی که التهاب برطرف شود. می‌توانید پاراستامول یا ایبوپروفن را برای کودکان از داروخانه خریداری کنید. این داروها همچنین به کاهش دمای بدن آنها کمک می‌کند. از این مسکن‌ها به جای آسپرین استفاده کنید، زیرا آسپرین برای کودکان زیر 16 سال مناسب نیست.
توجه داشته باشید که بروشور اطلاعات همراه با داروی کودکتان را بخوانید. اگر سوالی دارید، از داروساز بپرسید. اگر گوش درد فرزندتان بعد از سه روز خوب نشد یا بدتر شد، به پزشک فرزندتان مراجعه کنید.
درمان گوش درد کودکان
برای درمان درد گوش اطفال میتوان راه‌حل های مختلفی رو پیشنهاد داد که در ادامه ابتدا به روش های پزشکی و اصولی شامل انتی بیوتیک برای گوش درد اطفال و همچنین روش های جراحی میپردازیم؛ همچنین در انتها روش های خانگی و پیشگیری از درد گوش کودکان رو مطرح میکنیم.
آنتی بیوتیک‌ها برای گوش درد اطفال
همانطور که اشاره شد معمولاً گوش درد کودکان ناشی از عفونت خود به خود در عرض سه روز و برطرف میشود و دیگر نیازی به آنتی بیوتیک نخواهد بود. پزشک توضیح خواهد داد که احتمالاً آنتی بیوتیک‌ها علائم کودک شما را درمان نمی‌کنند و در عوض ممکن است باعث عوارض جانبی مانند اسهال، استفراغ یا بثورات پوستی شوند.
*توجه: آنتی بیوتیک زمانی تجویز میشود که:
- عفونت خیلی شدید باشد
- کودک قبلاً به مدت سه روز علائم داشته است و علائم بهبودی را نشان نمی‌دهد
- هر دو گوش عفونی است
- پرده گوش سوراخ شده باشد (یک سوراخ یا پارگی در پرده گوش)
قابل توجه است که اگر برای کودک شما آنتی بیوتیک تجویز شده است، مهم است که کل بسته را کامل کنید، حتی اگر علائم او بهتر شود. بروشور اطلاعات بیمار همراه با داروی کودکتان را به دقت بخوانید. اگر در مورد دارو یا نحوه مصرف آن سوالی دارید، از داروساز خود بپرسید.
اگر کودک شما کمتر از سه ماه سن دارد و دمای بدن او افزایش یافته است، پزشک ممکن است او را برای درمان بیشتر به بیمارستان ارجاع دهد.
عمل جراحی برای گوش درد اطفال
اکثر کودکان مبتلا به عفونت یا گوش درد بدون هیچ درمانی بهتر می‌شوند. اما اگر فرزند شما دچار عوارض عفونت گوش میانی شود، ممکن است پزشک شما جراحی را توصیه کند.
جراحی معمولا یکی از دو روش است:
- در میرنگوتومی، پزشک یک برش کوچک در پرده گوش کودک ایجاد می‌کند و برای کمک به تخلیه مایع، لوله‌های تهویه کوچکی به نام گرومت قرار می‌دهد. سوراخ پرده گوش طی چند روز یا چند هفته به طور طبیعی بهبود می‌یابد.
- در تمپانوسنتز، پزشک سوزنی را در گوش کودک وارد می‌کند تا مایع را از گوش میانی خارج کند. نتیجه این را به آزمایشگاه فرستاده میشود تا ببینند چه چیزی باعث عفونت شده است.
اگر پزشک شما جراحی را توصیه کند، دقیقاً توضیح خواهد داد که چه اتفاقی خواهد افتاد و چه فوایدی ممکن است داشته باشد.
اوتیت میانی حاد یکی از شایع ترین بیماری هایی است که توسط متخصصان اطفال ارزیابی می شود. حدود 50 درصد از همه کودکان تا زمانی که به دومین تولد خود می رسند، حداقل 1 عفونت گوش خواهند داشت. طبق گفته jamanetwork شایع ترین محدوده سنی که در آن کودکان احتمال ابتلا به عفونت گوش میانی حاد را دارند 3 تا 24 ماهگی است.
چرا کودکان بیشتر از بزرگسالان به گوش درد مبتلا می‌شوند؟
کودکان کوچک‌تر از سن مدرسه بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت گوش هستند، زیرا شیپور استاش (که گوش میانی را به قسمت بالایی گلو متصل می‌کند) کوتاه‌تر، افقی‌تر و شل است و باعث میشود عوامل بیماری زا راحت تر وارد فضای گوش میانی شود. همانطور که صورت کشیده شده و رشد می‌کند، آن لوله طولانی‌تر، عمودی‌تر و سفت‌تر میشود و مایعات راحت‌تر تخلیه می‌شوند، بنابراین عفونت گوش کمتر شایع میشود.
والدین برای کاهش گوش درد کودکان چه کاری می‌توانند انجام دهند؟
پس از اینکه پزشک اطفال علت گوش درد اطفال را مشخص کرد، برخی از درمان‌های خانگی وجود دارد که می‌تواند درد را کاهش دهد. ایبوپروفن یا استامینوفن و همچنین کمپرس گرم یا سرد روی گوش یا گردن نیز توصیه میشود.
اگر گوش درد ناشی از ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد، میتوان با افزایش میزان مصرف آب توسط کودک و همچنین قرار دادن یک مرطوب کننده هوا به کاهش درد کمک کرد. روش‌های دیگری که برای تسکین گوش درد کودکان استفاده میشود، مانند مکیدن آب نبات سفت یا جویدن آدامس می‌تواند موثر باشد.
آیا میتوان از گوش درد اطفال پیشگیری کرد؟
واکسن‌ها بهترین راه برای جلوگیری از عفونت گوش هستند. تغذیه با شیر مادر برای چهار تا شش ماه اول و کاهش قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
والدین می‌توانند با نگه داشتن دستگاه مرطوب کننده در فصول شیوع آنفولانزا در پاییز، زمستان و بهار سعی کنند شانس ابتلا به گوش درد را در کودک خود کاهش دهند. آنها همچنین می‌توانند با استفاده از نمک بینی در صورت آبریزش بینی از تجمع مایع در گوش نیز جلوگیری کنند.
واکسن زدن بسیار مهم است. واکسن پنوموکوک و آنفولانزا می‌تواند به کاهش خطر عفونت گوش در کودکان کمک کند. به خاطر داشته باشید که بسیاری از مواقع عفونت گوش می‌تواند با یک بیماری ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا شروع شود. در واقع با افزایش موارد آنفولانزا، RSV و COVID-19، این امکان وجود دارد که بسیاری از کودکان دچار عوارض باکتریایی مانند عفونت گوش شوند.
درمان گوش درد کودکان در خانه
داروها و روش های درمان خانگی گوش درد کودکان می‌تواند به کاهش شدت علائمی گوش درد اطفال کمک کند. برای اکثر افراد گوش درد دلیلی برای تجویز دارو یا درمان توسط پزشک نیست. گوش درد را میتوان در خانه با موارد زیر درمان کرد:
- از ورود آب به مجرای گوش بخصوص آب کثیف، آب دریاچه‌ها و حوضچه‌ها خودداری کنید.
- برای جلوگیری از تغییرات فشار در گوش، حتی در هنگام خواب او را در وضعیت عمودی قرار دهید.
- از داروهای بدون نسخه مانند قطره گوش و مسکن‌ها برای کاهش درد و التهاب استفاده کنید.
- جویدن آدامس (در کودکان بزرگ‌تر) می‌تواند به کاهش فشار کمک کند؛ همچنین تغذیه نوزاد با بطری می‌تواند نتایج مشابهی را به همراه داشته باشد.
سخن پایانی
در این مطلب تلاش کردیم در مورد گوش درد کودکان نکاتی را ارائه دهیم؛ همچنین به معرفی روش‌های پزشکی مانند آنتی بیوتیک برای گوش درد کودکان و روش های غیر پزشکی مانند درمان گوش درد کودکان در منزل پرداختیم. البته که تاکید ما بر این هست که به هیچ وجه فرزندتان رو خود درمانی نکنید و حتما از یک متخصص کمک بگیرید.
در صورتی که فرزند شما به این عارضه مبتلا شده است حتما به کلینیک گوش تهران مراجعه کنید. شما می‌توانید برای تشخیص علت گوش درد کودکان و درمان بیماری‌های گوش و شنوایی به نشانی تهران خیابان ولیعصر، روبروی بیمارستان دی، ساختمان پزشکان دی (پلاک 12) ، طبقه نهم واحد E مراجعه کنید و یا برای رزرو وقت و یا پرسش در خصوص گوش درد اطفال به صفحه اینستاگرام کلینیک گوش تهران به آدرس tehranearclinic مراجعه کرده و یا از طریق تلفن تماس 02188202934- 02188870912 مطب ارتباط برقرار کنید.
