عمل جراحی تمپانوماستوئیدکتومی چیست؟

جراحی تمپانوماستوئیدکتومی (tympanomastoidectomy) نوعی جراحی گوش است که برای درمان عفونت‌های مکرر گوش، پرده گوش (tympanic membran) و اصلاح استخوانچه‌های گوش میانی انجام می‌گردد. پارگی یا عفونت می‌تواند در اثر ضربه یا عفونت‌های قدیمی ایجاد شده باشد؛ باشد. در تمپانوماستوئیدکتومی، جراح گوش، حلق و بینی در طی عمل بافت‌های آلوده و استخوان‌های عفونی گوش را  که ماستوئید(mastoid) نامیده می‌شوند برداشته و پرده را با استفاده از بافت‌های خود بیمار و نه بافت مصنوعی و معمولا با استفاده از غلاف عضلات پشت گوش ترمیم می‌کند.

در ادامه با ما همراه باشید تا با جراحی تمپانوماستوئیدکتومی که نوعی از عمل‌های جراحی ترمیم گوش است، نحوه عمل و عوارض آن آشنا شوید.

تمپانوماستوئیدکتومی چیست؟

جراحی جراحی تمپانوماستوئیدکتومی برای درمان عفونت‌های مکرر گوش، اصلاح پارگی پرده گوش و بازسازی استخوانچه‌های گوش آسیب دیده انجام می‌شود. استخوان ماستوئید قسمتی از جمجمه شما است که می‌توانید در پشت گوش خود احساس کنید. ^{myhealth.alberta.ca}

مراحل دقیق این روش بسته به نیاز شما متفاوت خواهد بود، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ترمیم سوراخ در پرده گوش؛ تمپانوپلاستی(tympanoplasty)
• برداشتن بافت اضافی پشت پرده گوش به نام کلستئاتوم(cholestatoma)
• از بین بردن بافت استخوانی آلوده
• ترمیم سایر بافت‌های آسیب دیده

تمپانوماستوئیدکتومی با بازسازی زنجیره استخوانچه‌ای چیست؟

تمپانوماستوئیدکتومی نوعی جراحی تهاجمی برای رفع مشکلات گوش میانی است؛ در واقع این جراحی با بازسازی زنجیره استخوانچه‌ای نوعی جراحی است که علاوه بر جراحی تمپانوپلاستی و ماستوئیدکتومی بازسازی زنجیره استخوانی گوش را نیز شامل می‌شود. هدف اصلی از انجام این جراحی رفع عفونت‌های مزمن، از بین بردن تومور‌ها در استخوان ماستوئید و از بین بردن بافت‌های اضافی موجود در پشت پرده گوش است.

شرایط انجام تمپانوماستوئیدکتومی با بازسازی زنجیره استخوانچه‌ای

پزشک جراح تنها در شرایط خاصی تصمیم به انجام تمپانوماستوئیدکتومی با بازسازی زنجیره استخوانچه‌ای می‌گیرد. در واقع زمانی این جراحی انجام می‌شود که عفونت یا تومور موجود در گوش موجب آسیب به زنجیره استخوانچه‌ای، سندانی و رکابی و استخوان‌های چکشی شده باشد.

گاهی زنجیره استخوانچه‌ای در اثر عوامل ذکر شده دچار پارگی می‌شود. در چنین حالتی جراح اتصال پاره شده را دوباره ترمیم می‌کند. همچنین وضعیت استخوان رکابی در ورودی لابیرنت شنوایی بیمار را نیز بررسی و اصلاح می‌نماید. حتی گاهی ممکن است جراح ترمیم فیستول یا پروتز استخوانچه را نیز انجام دهد.

تمپانوماستوئید کتومی با پیوند غضروف

تمپانوماستوئیدکتومی با پیوند غضروف، جراحی است که طی آن از بافت غضروفی نازک جهت ترمیم پرده گوش استفاده می‌شود. به طور کلی و در اغلب اوقات جراح از بافت فاسیای عضلانی گوش یا پوست دیواره مجرای گوش برای ترمیم پرده استفاده می‌کند.

میزان بافتی که طی جراحی، از گوش جهت ترمیم پارگی پرده آن جدا می‌شود به وسعت پارگی و وضعیت بیمار بستگی دارد. در جریان انجام این نوع جراحی، پزشک جراح استفاده از غضروف تراگال (زبانه گوش) را جهت ترمیم ترجیح می‌دهد. زیرا غضروف تراگال تا حد زیادی نازک و صاف می‌باشد. به همین دلیل بر روی نتیجه جراحی تأثیر مثبت می‌گذارد.

دلایل انجام جراحی تمپانوماستوئیدکتومی

عفونت‌های مکرر گوش میانی، تومورها یا رشد بیش از حد بافت‌های عفونی و کلستئاتوم  می‌تواند به پرده گوش و بافت اطراف آن آسیب برساند. ممکن است در این عمل برای ترمیم آسیب و در صورت لزوم، از بین بردن بافت آسیب دیده، تمپانوماسوئیدکتومی انجام شود.

تمپانوماسوئیدکتومی می‌تواند برای علل عفونی( پارگی پرده گوش) و کلستئاتوم و علل غیر عفونی( برداشتن تومورهای داخل گوش) انجام شود. مکنن است در طی این عمل بر اساس قضاوت جراح استخوان‌های گوش میانی هم بازسازی شود یا بازسازنی استخوانچه‌های گوش میانی به مرحله دیگری موکول شود.

میزان گسترش جراحی تمپانوماسوئیدکتومی بر اساس قضاوت جراح و بر اساس گسترش بیماری که قبل از عمل توسط معاینه بالینی، نوار گوش(audiogram) و انجام سی تی اسکن بررسی می‌شود؛ متغییر است. ^{winchesterhospital}

عوارض تمپانوماستوئیدکتومی

از عوارض دیگر عمل تمپانوماسوئیدکتومی فلج صورت و کجی صورت می‌باشد! عصب هفتم مغزی- فاسیال، از داخل استخوان ماستوئید می‌گذر و وارد صورت می‌شود؛ هر گونه دستکاری و هر گونه اسیب به این عصب حساس ممکن است فرد را دچار عارضه فلج صورت به صورت دائم یا موقت، بعد عمل از بنماید. این عارضه به میزان مهارت جراح و میزان گسترش بیماری بستگی دارد.

به همین این دلیل توصیه می‌شود قبل از اقدام به جراحی تمپانوماستوئیدکتومی با جراح ماهر و چیره دست در زمینه جراحی‌های گوش که به طور حرفه‌ای این جراحی را انجام می‌دهد، مشورت کنید؛ پزشک معالج شما  ممکن است قبل از عمل برای بررسی مسیر عصب هفتم، سی تی اسکن درخواست نماید.

در صورت آسیب به عصب هفتم مغزی که از استخوان‌های ماستوئید عبور می‌کند، ممکن است فلج صورت به‌صورت موقت یا دائمی رخ دهد. بنابراین، به بیمارانی که کاندید جراحی تمپانوماستوئیدکتومی هستند توصیه می‌شود به مرکزی مجهز با امکانات کافی مراجعه کنند و این جراحی را تحت نظر جراحی ماهر و باتجربه که به‌طور مداوم این عمل را انجام می‌هد، انجام دهند.

تست‌های لازم قبل از عمل تمپانوماستوئیدکتومی

تست‌های لازم پیش از انجام عمل تمپانوماستوئیدکتومی شامل دو نوع تست تصویربرداری‌های ایکس ری و ادیولوژیک می‌شود. این تست‌ها هرکدام شامل ارزیابی‌های متعددی می‌شوند که عبارتند از:

تست ادیولوژیک یا تست‌های شنوایی

• تست‌های شنوایی برای بررسی مقدار افت شنوایی و وزوز گوش
• تمپانومتری برای بررسی وضعیت گوش میانی و پرده گوش (در صورت سالم بودن)
• بررسی ظاهری با اتوسکوپ

تست های تصویربرداری

قبل از انجام جراحی تمپانوماستوئیدکتومی، پزشکان از روش‌های تصویربرداری برای ارزیابی دقیق وضعیت ضایعه یا تومور استفاده می‌کنند. این تست‌ها به تشخیص محل، اندازه و میزان گسترش ضایعه کمک کرده و اطلاعات ضروری را برای برنامه‌ریزی جراحی فراهم می‌کنند؛ مهم‌ترین روش‌های تصویربرداری عبارت‌اند از:

1. سی‌تی اسکن (CT Scan)؛  سی‌تی اسکن به پزشک کمک می‌کند تا میزان تخریب استخوانی و گسترش ضایعه به بخش‌های اطراف را ارزیابی کند.
2. ام‌آر‌آی (MRI)؛ ام‌آر‌آی به‌ویژه برای تشخیص تومورهای خوش‌خیم و بدخیم، بررسی درگیری عصب‌ها و ارزیابی میزان گسترش ضایعه در بافت‌های نرم اطراف مفید است.

تصویربرداری دقیق قبل از جراحی نقش مهمی در افزایش دقت عمل، کاهش خطرات احتمالی و بهبود نتایج درمانی دارد.؛ از این روف پزشک بر اساس شرایط بیمار، مناسب‌ترین روش یا ترکیبی از این تست‌ها را تجویز خواهد کرد.

نکات مهم عمل تمپانوماستوئیدکتومی

معمولا قبل از جراحی گوش، باید برای معاینه فیزیکی، بررسی سابقه پزشکی و آزمایشات به پزشک متخصص گوش خود مراجعه کنید. پزشک از اتوسکوپ برای معاینه گوش شما استفاده می‌کند؛ آزمایش‌های دیگری ممکن است برای ارزیابی گوش شما انجام شود. این آزمایش‌ها عبارتند از :

1. شب قبل از جراحی غذای سبک بخورید و مایعات کافی مصرف کنید؛ حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید و بدون خوردن صبحانه یا آب برای بستری مراجعه کنید. مدت ناشتایی را با پزشک خود هماهنگ کنید.
2. در روز عمل مدارک کامل بیماری شامل؛ ادیومتری(audiometry)، نوار گوش و سی تی اسکن را با خود به همراه بیاورید.
3. به دلیل استفاده از کوتر در جراحی، تمام اشیای فلزی مانند النگو، دستبند و گوشواره را خارج کنید و جراح را از وجود پیرسینگ مطلع سازید.
4. کوتاه کردن موهای پشت گوش، بر اساس نظر جراح شما صورت می‌گیرد. درباره با شیو پشت گوش، قبل از عمل، از جراح خود سوال کنید.
5. در صورت مصرف هرگونه دارو، گیاه یا مکمل با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است لازم باشد مصرف برخی از داروها را تا یک هفته قبل از عمل قطع کنید.
6. برای برگشت به خانه از رانندگی اجتناب کنید.
7. این عمل، به صورت بیهوشی عمومی (از دست دادن هوشیاری در حین جراحی) انجام می‌گردد.

عمل تمپانوماستوئیدکتومی چگونه انجام می‌شود؟

یک برش در پشت گوش ایجاد شده و هرگونه تومور یا رشد غیرطبیعی داخل ماستوئید همراه با بافت استخوانی آلوده برداشته می‌شود. در صورت حذف بخش بزرگی از استخوان، ممکن است از مواد مصنوعی برای جایگزینی آن استفاده شود.

سپس، پرده گوش برداشته شده و مایع اضافی گوش میانی تخلیه می‌شود؛ در نهایت، با قرار دادن بافت جدید روی پرده گوش، سوراخ‌های آن ترمیم می‌شوند. همچنین، بافت اسکار اضافی در ناحیه آسیب‌دیده جمع‌آوری خواهد شد. در صورت لزوم، استخوان‌های گوش داخلی با مواد مصنوعی جایگزین می‌شوند که به بهبود یا بازگشت شنوایی کمک می‌کند.

برای تخلیه بهتر مایعات، ممکن است لوله‌گذاری مخصوص در پرده گوش انجام شود. در نهایت، پس از تکمیل مراحل جراحی، محل برش بسته خواهد شد.

مراقبت بعد از عمل جراحی گوش تمپانوماستوئیدکتومی

بلافاصله پس از عمل در مراکز درمانی، شما به اتاق ریکاوری انتقال می‌دهند. فشار خون، نبض و تنفس شما کنترل می‌شود. همچنین در  موارد خاص نیز ممکن است به شما داروهایی برای بهبودی سریع‌تر داده شود که این داروها عبارتند از:

• داروهای ضد درد
• آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
• دارو برای جلوگیری از لخته شدن خون

شش تا هفت ساعت بعد از عمل جراحی قادر به انجام کارهای روزمره خود هستید. در صورت احساس سرگیجه بهتر است با پزشک خود مشورت کنید؛ همچنین ممکن است برخی از افراد شنوایی ضعیفی داشته باشند. در حالت کلی یک روز بعد از عمل توانایی کارهای روزمره مجاز است.

برای جلوگیری از فشار اضافی به گوش، باید تا بهبودی کامل از انجام فعالیت‌های خاص خودداری کنید. در هفته‌های بعد از عمل گوش، پزشک ممکن است به شما برای بهبودی سریع‌تر توصیه‌هایی کند. این توصیه‌ها عبارتند از:

• از بالا بردن فشار یا تحمل فشار زیاد خودداری کنید.
• با دهان باز عطسه کنید.
• آب را از گوش خود خارج کنید. از دوش گرفتن و شستن موها تا زمان تأیید پزشک خودداری کنید.
• از شنا خودداری کنید تا زمانی که دکتر برای شما مجاز کند.
• معمولا پانسمان پشت گوش سه روز بعد از عمل باز می‌شود.
• از پرواز بپرهیزید تا زمانی که پزشک به شما اجازه دهد. زمان مجاز برای پرواز از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است.

نکته مهم: در صورت جراحی بر روی استخوان رکابی انجام نشده باشد؛ بیمار محدودیت پرواز ندارد. در صورتی که پروتز شنوایی یا ترمیم فیستول برای بیمار انجام شده باشد؛ بهتر است یک هفته از پرواز خود داری کند. ^{hamiddjalilianmd.com}

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بهبودی شما مطابق انتظار پیش نرفت یا دچار عوارضی مانند این موارد شدید به پزشک خود مراجعه کنید.

• علائم عفونت، از جمله تب و لرز
• افزایش تخلیه مایعات یا بوی بد مایع از گوش
• قرمزی، تورم یا افزایش درد در گوش
• خونریزی از گوش
• سبکی سر، از دست دادن تعادل یا سرگیجه
• دردی که نمی‌توانید با داروهایی که به شما داده شده کنترل کنید
• علائم جدید یا غیر منتظره

اگر فکر می‌کنید علائم شما بسیار حاد است، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

تفاوت تمپانوماستوئیدکتومی با تمپانو پلاستی

همانطور که قبلاً ذکر شد عمل تمپانوماستوئیدکتومی متشکل از دو عمل کوچک‌تر به نام تمپانوپلاستی و ماستوئیدکتومی است. بنابراین می‌توان جراحی تمپانوپلاستی را زیر مجموعه عمل ذکر شده دانست. در واقع تمپانوپلاستی جهت ترمیم غشای تمپانیک (پرده گوش) انجام می‌شود.

تفاوت تمپانوماستوئیدکتومی با ماستوئیدکتومی

ماستوئیدکتومی نیز یکی دیگر از جراحی‌های زیر مجموعه عمل تمپانوماستوئیدکتومی است که جهت برداشت قسمتی از استخوان ماستوئید انجام می‌گیرد. این جراحی به دلیل وجود عفونت در گوش میانی یا کلستاتوم صورت می‌گیرد. این در حالی است که تمپانوماستوئیدکتومی جهت ترمیم آسیب در پرده گوش انجام می‌شود. همچنین شامل دو جراحی ماستوئیدکتومی و تمپانوپلاستی است.

آیا بعد از عمل تمپانوماستوئیدکتومی باید از سمعک استفاده کرد؟

خبر بسیار خوشایند برای بیمارانی که تحت عمل تمپانوماستوئیدکتومی قرار گرفته‌اند آن است که بعد از این عمل تمامی مشکلات گوش میانی برطرف می‌شوند. بنابراین در ۸۰ درصد بیماران مشکلات شنوایی نیز کاملاً از بین ‌می‌روند. در این صورت استفاده از سمعک لزومی ندارد. با این حال اگر بیمار جدا از مشکل گوش میانی و پیش از این عمل دچار کم شنوایی حسی عصبی بوده باشد، لازم است بعد از عمل از سمعک استفاده کند.

آیا تمپانوماستوئیدکتومی برای هر دو گوش همزمان انجام می‌شود؟

معمولاً عمل تمپانوماستوئیدکتومی تنها بر روی یک گوش انجام می‌گیرد. زیرا تومور و ضایعات و عفونت تنها در یک گوشی ایجاد می‌شود. با این وجود در مواردی که عفونت شدید باشد و در هر دو گوش ایجاد شده باشد هر دو گوش تحت جراحی قرار خواهند گرفت.البته امکان جراحی هر دو گوش به صورت همزمان وجود ندارد؛ بنابراین لازم است بعد از انجام عمل بر روی یک گوش فرد دوره نقاهت را گذرانده و بعد از مدتی نسبت به جراحی یک گوش دیگر اقدام کند.

هزینه عمل تمپانوماستوئیدکتومی چقدر است؟

معمولاً هزینه تمپانوماستوئیدکتومی بعد از جلسه مشاوره و معاینه کامل تعیین شده و به اطلاع بیمار می‌رسد. با این وجود هزینه این عمل تا حد زیادی به شدت آسیب و گستردگی جراحی بستگی دارد. افراد می‌توانند جهت دریافت مشاوره رایگان و دریافت اطلاعات در خصوص هزینه این نوع جراحی به وب سایت کلینیک گوش تهران مراجعه کنند.

جراحی تمپانوماستوئیدکتومی و خدمات تخصصی کلینیک گوش تهران

در مواردی که عفونت و مشکلات گوش میانی بیمار با روش‌های درمانی غیرجراحی برطرف نشود، جراحی تمپانوماستوئیدکتومی انجام می‌شود. این جراحی با هدف کاهش میزان عفونت و بهبود شنوایی صورت می‌گیرد و میزان موفقیت آن بین 75 تا 98 درصد متغیر است. برخی مطالعات نیز موفقیت این جراحی را 65 درصد گزارش کرده‌اند که این اختلاف، عمدتاً به تفاوت در میزان ترمیم سوراخ‌های پرده گوش مربوط می‌شود.

کلینیک گوش تهران، واقع در خیابان ولیعصر، با بهره‌گیری از روش‌های نوین درمانی و تیمی از متخصصان با بیش از ۲۰ سال تجربه، آماده ارائه خدمات مشاوره و جراحی‌های تخصصی گوش است. در صورت نیاز، می‌توانید از طریق اطلاعات تماس موجود در سایت کلینیک گوش تهران با پزشکان این مجموعه ارتباط برقرار کنید. تمامی محتوای سایت این کلینیک توسط متخصصان دکتر نسرین یزدانی، دکتر محسن احدی، دکتر رضا زاده و دکتر ساسان دبیری تأیید شده است.

سوالات متداول در مورد جراحی گوش تمپانوماستوئیدکتومی

در ادامه به پرتکرارترین سوالات بیماران در زمینه جراحی تمپانوماستوئیدکتومی، پاسخ داده شده است:

عمل جراحی گوش تمپانوماستوئیدکتومی چه مدت طول می‌کشد؟

این عمل به نسبت مهارت جراح و گسترش بیماری ممکن است چند ساعت به طول بیانجامد.

عمل جراحی گوش تمپانوماستوئیدکتومی دردناک است؟

عمل تمپانوماسوئیدکتومی جزو اعمالی با درد زیاد تقسیم بندی نمی‌شود. و درد بیمار بعد از عمل با مسکن قابل کنترل است.

احتمال عدم موفقیت تمپانوماستوئیدکتومی وجود دارد؟

در دوره بهبودی بیمار این امکان وجود دارد. عدم موفقیت  می‌تواند از طریق عفونت سریع در طول دوره بهبودی رخ دهد. بهتر است در این دوره از ورود آب به داخل گوش یا جابجایی پیوند پس از جراحی اجتناب کنید.