کاهش شنوایی می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. سیستم گوش انسان و نحوه شنیدن صدا توسط آن روند بسیار پیچیده‌ای دارد. گوش انسان برای انتقال صدا از سه استخوان کوچک چکشی، سندانی و رکابی تشکیل شده است و در صورت بروز هر گونه اختلال در زنجیره شنوایی، فرد دچار کم شنوایی می‌شود. در این مقاله به یکی از روش‌های اصلاح مشکل اتواسکلروزیس که مربوط به استخوان گوش است، می‌پردازیم که به عمل استاپدکتومی(stapedectomy) معروف است. در بیش‌تر مواقع افراد زمانی به این بیماری پی می‌برند که دچار کاهش شنوایی شده‌اند و به پزشک مراجعه می‌کنند. قبل از اینکه در مورد این عمل جراحی توضیح دهیم بهتر است در مورد بیماری اتواسکلروزیس بیش‌تر بدانید.
بیماری اتواسکلروزیس
سیستم شنوایی به صورت مشروح کار می‌کند که ابتدا صدا توسط لاله گوش به درون کانال گوش هدایت شده و سپس موجب حرکت پرده گوش(tympanic membran) می‌شود. پرده گوش با صدا به ارتعاش و لرزش در می‌آید. ارتعاش و لرزش پرده موجب حرکت سه استخوان اصلی سندانی، رکابی و چکشی گوش می‌شود. و حرکت آن‌ها موجب حرکت مایع داخل حلزون گوش(cochlear) شده و حرکت مایع باعث می‌شود سلول‌های موئی که در انتهای حلزون گوش قرار دارند اطلاعات صدا را به اعصاب شنوایی ارسال کنند و عصب شنوایی این سیگنال‌ها را به مغز منتقل کرده و موجب شنیدن صوت می‌شود. اختلال در هر قسمت از روند شنوایی باعث اشکال در شنوایی فرد می‌شود.
علائم اتواسکلروز
در اتواسکلروز(Otosclerosis) افت شنوایی پیش رونده‌ی انتقال یا هدایتی به تدریج در استخوان رکابی رخ داده و افت شنوایی پیش رونده آرام آرام ایجاد می‌شود. در ابتدای بیماری، کانون التهابی و کانون اتواسکلروز در اطراف دریچه‌ی شنوایی یا فوت پلیت می‌باشد. به تدریج با پیشرفت بیماری، کانون به سمت حلزون یا کوکلئا گوش منتقل می‌شود. و افت شنوایی جز سنسوری یا حسی-عصبی را هم دارد. لذا در صورت تاخیر درمانی، نتایج جراحی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در صورت مراجعه‌ی دیر بیمار، ممکن است نتایج جراحی به خوبی جراحی در مراحل اولیه نباشد.
اتواسکلروزیس به دلیل سفت شدن استخوان رکابی و اختلال حرکت آن رخ می‌دهد که مانع از حرکت صحیح آن شده و شنوایی را مختل می‌کند، در جراحی استاپدکتومی با برداشتن استخوانچه های ناقص و جایگزین کردن پروتز به جای آن می‌توان شنوایی افراد را بهبود بخشید. بیمارانی که از سرگیجه(vertigo) رنج می‌برند بهتر است تحت جراحی اتواسکلروز قرار نگیرند و یک سال قبل از عمل، باید سرگیجه تحت کنترل قرار بگیرد. به همین دلیل بهتر است در صورت داشتن سرگیجه، قبل از عمل به پزشک خود اطلاع دهید.
جراحی اتواسلکروز برای بهبود شنوایی است و جراحی می‌تواند وزوز گوش(tinnitus) را کم یا زیاد کند. در بعضی موارد وزوز گوش با جراحی از بین می‌رود اما این همیشگی نیست و به هیچ عنوان نمی‌توان بهبود وزوز گوش را قبل از عمل پیش‌بینی کرد. بهبود وزوز گوش جزو اهداف جراحی نیست و ممکن است در بعضی موارد از بین برود یا در بعضی موارد نادر بدتر شود. از آنجا که این جراحی زیر میکروسکوب انجام شده و بسیار حساس است. باید توسط جراح حرفه‌ای #گوش انجام گیرد.
سه هفته بعد از جراحی حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد بیماران، قدرت شنوایی خود را باز می‌یابند و تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از نتایج موفقیت آمیز نیست که با جراحی دوم می‌توان مشکل را برطرف کرد، کری کامل حسی_عصبی ممکن است در ۱ درصد از بیماران که حملات سرگیجه دارند رخ دهد. در 5 درصد از موارد ممکن است افت شنوایی بدتر شود.
سمعک(hearing-aids)، جایگزین عمل استاپدکتومی است که بیماران می‌توانند به جای جراحی از آن استفاده کنند. حال می‌پردازیم به روند جراحی استاپدکتومی و مراقبت بعد از آن.
استاپدکتومی چیست؟
استاپدکتومی نوعی جراحی گوش به منظور بهبود انتقال صدا به گوش داخلی است. جراحی استاپدکتومی یکی از بهترین روش‌های درمانی برای افرادی است که قدرت شنوایی آن‌ها کم شده است، کاهش قدرت شنوایی ناشی از مشکل استخوان رکابی و محدودیت آن در جابجایی است. در عمل استاپدکتومی، استخوان رکابی بی‌حرکت در گوش میانی برداشته شده و یک پروتز جایگزین آن می‌شود و در برخی موارد با برداشتن قسمتی از استخوان‌های بی‌حرکت و رکابی گوش میانی، در انتهای آن یک سوراخ کوچک ایجاد می‌شود که به آن استاپدکتومی می‌گویند.
نحوه جراحی استاپدکتومی
عمل استاپدکتومی تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی بسته به انتخاب جراح انجام می‌گیرد. این عمل از داخل کانال گوش انجام می‌شود. جراح متخصص گوش، از طریق کانال گوش، پرده صماخ را کناری زده و استخوان رکابی یا معیوب بی‌حرکت را برمی‌دارد و به جای آن پروتز مخصوصی می‌گذارد که این پروتز نقش همان استخوان رکابی را ایفا می‌کند. بیمار تا یک هفته بعد از عمل بهبود شنوایی زیادی را احساس نمی‌کند.
بعد از انجام تغییرات لازم، درون گوش بیمار پانسمان مخصوصی به نام ژلفوم قرار می‌گیرد. بیمار تا زمان خارج کردن پانسمان بهبود شنوایی را حس نکرده و دو الی سه هفته بعد پانسمان خارج می‌شود. عمل استاپدکتومی که توسط جراح مجرب و متخصص انجام شود در حدود ۹۰-80 درصد از موارد شنوایی بهبود می‌یابد. کلینیک گوش تهران واقع در خیابان ولیعصر با بهترین و مجرب‌ترین جراحان و متخصصین گوش در تهران، آماده خدکت رسانی به شما عزیزان می‌باشد. در صورت نیاز می‌توانید با شماره کلینیک گوش تهران تماس حاصل نموده و یا از طریق وب‌سایت کلینیک گوش تهران اقدام به رزرو وقت کنید.
توصیه‌های بعد از جراحی استاپدکتومی
بیمار بعد از عمل بایستی از فین کردن خودداری کرده و در این مدت از زیاد زور زدن و بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزد و پرواز و مسافرت هوایی هم تا یک هفته بعد از عمل ممنوع می‌باشد.
