سرگیجه (vertigo) طیف وسیعی از احساسات را در بر می‌گیرد؛ معمولا احساس بی ثباتی، بی حالی، ضعف و غش به عنوان سرگیجه در زنان شناخته می‌شود. امروزه اغلب افراد این احساس را تجربه کرده‌اند! سرگیجه به ندرت به عنوان یک نشانه جدی معرفی می‌شود؛ بروز این اختلال وابسته به بیماری‌های زمینه‌ای می‌باشد! به همین علت، درمان سرگیجه وابسته به شناخت دقیق بیماری زمینه‌ای است. در اکثر مواقع با درمان بیماری زمینه‌ای، احساس سرگیجه در زنان رفع خواهد شد.
سرگیجه در زنان میتواند به دلایل خاصی مانند تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی، بارداری، یا یائسگی رخ دهد؛ این تغییرات هورمونی ممکن است بر سیستم تعادل بدن تأثیر گذاشته و سرگیجه ایجاد کنند! همچنین، کم‌خونی ناشی از قاعدگی یا کمبود آهن میتواند یکی دیگر از عوامل مؤثر باشد. هرچند که سرگیجه میتواند ناشی از بیماری های دیگری مثل منییر، BPPV و… نیز باشد. درمان سرگیجه زنان وابسته به علت آن است؛ برای مثال، اگر کم‌خونی علت باشد، مصرف مکمل‌های آهن یا تغییر رژیم غذایی توصیه می‌شود! همچنین، مدیریت استرس و اصلاح وضعیت هورمونی با مشاوره پزشکی میتواند به کاهش علائم کمک کند.
چرا زنان سرگیجه را تجربه می کنند؟
به طور عمده اکثر بیماری‌های گوش داخلی و مغز دارای علائم سرگیجه هستند؛ گاهی اوقات عفونت یا مشکلات عصبی در زنان میتواند باعث بروز سرگیجه شود. بیماری‌هایی همانند فشار خون پایین، اضطراب، مشکلات عصبی و مشکلات قلبی باعث بروز احساس عدم ثبات و پایداری بدون احساس ضعف و یا چرخش خواهند شد. در این شرایط بهتر است سریع‌تر به پزشک معالج مراجعه شود.
در صورتی که سرگیجه در زنان به صورت چرخش کاذب محیط اطراف باشد؛ ممکن است ناشی از ابتلا به بیماری‌های گوش داخلی باشد. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
- عفونت در ناحیه گوش داخلی؛ مانند لابیرنتیت(labyrinthitis) یا نوریت دهلیزی.
- سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش خیم (BPPV)؛ وضعیتی که در آن حرکات خاصی از سر باعث ایجاد احساس چرخش می‌شود.
- بیماری منییر(menieres-disease)
- میگرن
چه چیزی باعث سرگیجه در زنان می‌شود؟
شرایط و اختلالاتی که در هر نقطه از بدن زنان اتفاق می‌افتاد، میتواند زمینه ساز سرگیجه در زنان شود؛ برخی از متداول‌ترین علل بروز سرگیجه در زنان عبارتند از:
افت فشار خون ارتواستاتیک
در شرایطی که فشار خون بیمار در هنگام تغییر موقعیت از حالت خوابیده به نشسته و برخاستن از حالت نشسته و خوابیده کاهش یابد، به معنی ابتلای بیماری به افت فشار خون ارتواستاتیک می‌باشد. مدت زمان افت فشار خون در این حالت کوتاه است زیرا بدن به سرعت فشار خون بیمار راتنظیم خواهد کرد. با این حال این اختلال ممکن است در افراد مسن بیشتر طول بکشد و با سرگیجه همراه باشد.
کم خونی
خستگی، کم حالی و سرگیجه جزو نشانه‌های رایج بیماری کم خونی است. در زنانی که دچار کم خونی هستند، اکسیژن به مقدار کافی به مغز نخواهد رسید. به همین علت نشانه‌هایی همانند سرگیجه و سبکی سر تجربه می‌شود.
آریتمی و سایر مشکلات قلبی
آریتمی اصطلاحی است که برای ضربان نامنظم قلب بیان می‌شود. ضربان قلب اگر خیلی تند و یا خیلی کند یا نامنظم باشد میتواند شرایط سلامت بیمار را به خطر اندازد. آریتمی اکسیژن رسانی به سلول‌های مغزی را دچار اختلال می‌کند. درنتیجه، کاهش جریان خون منجر به ضعف و سرگیجه خواهد شد.
اضطراب
استرس یکی از عوامل تاثیر گذار بر سرگیجه در زنان است. یعنی زنانی که دچار استرس و اضطراب هستند به ویژه افرادی که دچار حملات پانیک می‌شوند، احساس سرگیجه را تجربه می‌کنند. تنفس بیش از حد در حملات پانیک و شرایط مضطرب میتواند این نوع از سرگیجه‌ها را بدتر کند.
دارو
بسیاری از داروها دارای عوارض پس از مصرف می‌باشند. احساس ضعف و سرگیجه در اغلب داروها دیده می‌شود. قبل از مصرف دارو می‌توانید با مطالعه بروشور و یا پرسش از مسئول داروخانه از این موضوع مطلع شوید.
بارداری و شیردهی
برخی از زنان در هنگام باردای و یا شیردهی دچار سرگیجه می‌شوند. در دوران بارداری به علت حمل جنین و در دوران شیردهی به خاطر تولید شیر، فشار خون و قند خون کاهش می‌یابد. همچنین مادر ممکن است دچار کمبود آهن شود. این شرایط اکسیژن رسانی را به مغز مختل می‌کند؛ به همین منظور بروز سرگیجه در بارداری، بسیار رایج است!How to Handle Dizziness During Pregnancy (nationwidechildrens.org)
اگر سرگیجه در بیماران به صورت عدم تعادل و پایداری بدون احساس ضعف و یا چرخش احساس شود. احتمالا دلایل بیشتر وجود خواهد داشت. این احتمال وجود دارد که از مشکلات اندام‌ها و سیستم‌های مختلف بدن مانند گوش، مغز، سیستم عصبی و وضعیت کلی سلامت بیمار سرچشمه گیرد و یا از مصرف بیش از حد الکل، مواد مخدر خیابانی و داروهای مختلف باشد.
چه آزمایشاتی برای تشخیص سرگیجه زنان انجام می‌شود؟
در ابتدا، پزشک با پرسش سوالاتی از علائم و احساس شما در حین سرگیجه معاینه را شروع خواهد کرد. نوع وصف سرگیجه برای پزشک بسیار اهمیت دارد. علت سرگیجه از روی سایر علائم و نتیجه آزمایشات مختلف، مشخص می‌شود. از متداول‌ترین آزمایشات تشخیصی میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- تست شنوایی (audiometry)
- آزمایش خون؛ به عنوان مثال، برای آزمایش کم خونی
- اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
- تست‌های تخصصی برای عملکرد و تعادل گوش داخلی
- آزمایشات قلب؛ همانند نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا ECG)، اسکن اولتراسوند قلب (اکوکاردیوگرام) یا مانیتور قلب
علت سرگیجه و حالت تهوع در زنان
سرگیجه و حالت تهوع همزمان در زنان، میتواند به دلایل متعددی مرتبط با تغییرات هورمونی و وضعیت‌های خاص جسمی رخ دهد! یکی از علت‌های رایج تغییرات هورمونی مرتبط با قاعدگی، بارداری، یا یائسگی است که میتواند بر سیستم تعادل و دستگاه گوارش تأثیر بگذارد؛ به‌خصوص در دوران بارداری، به‌ویژه سه ماهه اول، نوسانات هورمونی میتواند منجر به سرگیجه و حالت تهوع شود.
کم‌خونی ناشی از خونریزی قاعدگی، یا کمبود مواد مغذی مانند آهن نیز میتواند عامل مؤثر باشد! همچنین، افت قند خون، میگرن هورمونی، یا استرس زیاد نیز ممکن است به این علائم منجر شود؛ درمان بر اساس علت اصلی انجام می‌شود و ممکن است شامل اصلاح تغذیه، مدیریت هورمونی، یا استفاده از مکمل‌ها و داروهای مناسب باشد.
علت سرگیجه و بی حالی در زنان
زمانی که سرگیجه همراه با بی حالی باشد، میتوان علاوه بر موارد قبلی، دلایل دیگری را نیز ذکر نمود! یکی از این عوامل سرگیجه و بی‌حالی در زنان، مشکلات تیروئید است؛ به‌طوری که هم کم‌کاری و هم پرکاری تیروئید میتواند به این علائم منجر شود. همچنین، عفونت‌های گوش داخلی یا مشکلات مربوط به سیستم تعادل گوش میتواند باعث سرگیجه شود. برخی از داروها، به‌ویژه داروهای ضدافسردگی، ضداضطراب، و داروهای فشار خون، نیز ممکن است این علائم را ایجاد کنند.
علاوه بر این، مشکلات قلبی عروقی، مانند نارسایی قلبی یا مشکلات ریتم قلب، میتواند به کاهش جریان خون به مغز و در نتیجه سرگیجه و بی‌حالی منجر شود.
علت سرگیجه در زنان جوان
اگر سرگیجه در زنان جوان رخ بدهد، در بیشتر مواقع میتوان علت آن را در تغییرات فیزیولوژیکی و سبک زندگی پیدا کرد! یکی از علل شایع، افت فشار خون است که ممکن است به دلیل ایستادن ناگهانی، کم‌آبی بدن، یا نوسانات هورمونی رخ دهد. استرس و اضطراب نیز در زنان جوان میتواند به طور مستقیم بر سیستم عصبی تأثیر گذاشته و منجر به سرگیجه شود.
همچنین، تغذیه نامناسب و افت قند خون ناشی از رژیم‌های غذایی نامتعادل یا نخوردن وعده‌های غذایی به‌موقع، یکی دیگر از دلایل رایج است! مشکلات گوش داخلی، مانند عفونت یا التهاب، میتواند بر تعادل اثر بگذارد و سرگیجه ایجاد کند؛ علاوه بر این، خواب ناکافی یا کمبود استراحت نیز میتواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد.
درمان سرگیجه زنان به چه صورت است؟
درمان سرگیجه در زنان به علت بیماری زمینه‌ای آن وابسته است؛ بنابراین برای درمان این احساس ناخوشایند ابتدا باید علت سرگیجه مشخص شود! سپس با درمان بیماری زمینه‌ای، علائم آن نیز رفع خواهد شد. زنانی که سرگیجه را تجربه می‌کنند، اغلب احساس سبکی سر و سقوط دارند؛ این شرایط در صورت نشستن و یا دراز کشیدن بهبود می‌یابد. احساس سرگیجه به صورت مکرر یا تحریک سرگیجه با برخی از عوامل نشان دهنده بیماری می‌باشد. مراجعه به پزشک و اقدام برای درمان بیماری باید اولیت شما باشد. هنگام مراجعه به پزشک بهتر است، توضیح دقیقی درباره با احساس سرگیجه ارائه دهید.
