علائم کم شنوایی در کودکان و نوزادان + درمان کم شنوایی کودکان

کم شنوایی در کودکان و نوزادان، می‌تواند تأثیرات جدی بر رشد زبانی و اجتماعی آن‌ها داشته باشد! علائم کم شنوایی در نوزادان و کودکان، ممکن است شامل عدم واکنش به صداهای بلند، عدم تمایل به برقراری تماس چشمی، یا تاخیر در بروز واکنش‌های صوتی باشد. درمان کم شنوایی بسته به نوع و شدت آن متفاوت است؛ برای کم شنوایی خفیف تا متوسط، استفاده از سمعک می‌تواند مؤثر باشد. در موارد شدیدتر، کاشت حلزون گوش ممکن است توصیه شود؛ همچنین، درمان های گفتاری و شنیداری برای بهبود مهارت‌های زبانی و اجتماعی کودک بسیار مهم هستند.

علائم کم شنوایی در نوزادان چگونه است؟

علائم کم شنوایی در نوزادان ممکن است، در ماه‌های اولیه زندگی به وضوح آشکار نباشد، اما برخی نشانه‌ها می‌توانند هشداردهنده باشند و والدین را به مشاوره با متخصص شنوایی شناس ترغیب کنند؛ این علائم به طور کلی به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام نشان‌دهنده یک جنبه از مشکل شنوایی در نوزادان هستند و در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.^{Hearing loss – infants Information | Mount Sinai – New York}

عدم واکنش به صداهای بلند و ناگهانی

یکی از اولین نشانه‌های کم شنوایی در نوزادان، عدم واکنش به صداهای بلند و ناگهانی است. نوزادان معمولاً به صداهای بلندی مانند دست زدن، افتادن اشیاء، یا صدای بوق خودرو واکنش نشان می‌دهند. این واکنش‌ها می‌توانند شامل ترسیدن، تکان خوردن یا حتی گریه کردن باشند؛ اگر نوزاد شما به چنین صداهایی واکنش نشان نمی‌دهد، این ممکن است نشانه‌ای از وجود مشکل در شنوایی او باشد.

 عدم تشخیص صدای والدین

نوزادان معمولاً به صدای والدین خود، به ویژه مادر، واکنش نشان می‌دهند و این صداها برایشان آشناست! سیستم شنوایی جنین، تقریبا بعد از هفته 18 بارداری، به اندازه ای تکامل پیدا می‌کند که می‌تواند صداهای اطراف را تشخیص دهد؛ از اواخر سه‌ماهه دوم و با ورود به سه‌ماهه سوم، جنین شروع به واکنش نشان دادن به صداهای شنیده شده می‌کند. بنابراین، اگر نوزاد به صدای شما یا دیگر افراد نزدیک واکنش نشان نمی‌دهد، این می‌تواند نشانه‌ای از کم شنوایی باشد! برای مثال، اگر زمانی که با نوزادتان صحبت می‌کنید او به سمت شما نگاه نمی‌کند یا به نظر می‌رسد که صدایتان را نمی‌شنود، این می‌تواند یک علامت هشدار دهنده باشد.

عدوم بروز اصوات و کلمات

نوزادان از سنین ۶ تا ۹ ماهگی شروع به تولید اصوات اولیه می‌کنند که این اصوات معمولاً شامل تکرار کلماتی مانند “بابا” یا “دادا” است؛ اگر نوزاد شما در این سنین هنوز هیچ صدایی تولید نمی‌کند یا کمتر از حد معمول اصوات تولید می‌کند، ممکن است نشانه‌ای از کم شنوایی باشد. تاخیر در شروع به تولید صداها و کلمات اولیه یکی از علائم شایع کم شنوایی است که باید جدی گرفته شود.

 عدم توجه به منابع صدا

نوزادان، معمولاً به صداهایی که از اطراف می‌آیند، واکنش نشان می‌دهند و سعی می‌کنند منبع صدا را پیدا کنند؛ اگر نوزاد شما به صداهایی که از جهات مختلف می‌آید توجه نمی‌کند یا به سمت منبع صدا نگاه نمی‌کند، این ممکن است نشان‌دهنده کم شنوایی باشد. به عنوان مثال، اگر زنگ تلفن به صدا درآید و نوزاد به سمت تلفن نگاه نکند، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکل شنوایی باشد.

تاخیر در رشد مهارت‌های اجتماعی

کم شنوایی می‌تواند تأثیر زیادی بر رشد مهارت‌های اجتماعی نوزادان داشته باشد. نوزادانی که مشکل شنوایی دارند، ممکن است در ارتباط با دیگران دچار مشکل شوند و کمتر از حد معمول به افراد دیگر واکنش نشان دهند. این نوزادان ممکن است کمتر لبخند بزنند، کمتر به چهره افراد نگاه کنند و کمتر با دیگران تعامل داشته باشند.

علائم کم شنوایی در کودکان چگونه است؟

علائم کم شنوایی در کودکان می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند و بسته به شدت و نوع کم شنوایی، این علائم ممکن است متفاوت باشند؛ در زیر به برخی از رایج‌ترین علائم کم شنوایی در کودکان اشاره می‌کنیم.^{Hearing loss and your baby | March of Dimes}

 تاخیر در توسعه زبان و گفتار

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های کم شنوایی در کودکان، تاخیر در توسعه زبان و گفتار است. کودکان با شنوایی طبیعی معمولاً در سنین مشخصی شروع به تولید کلمات و جملات می‌کنند؛ اگر کودکی در تولید کلمات و جملات خود تاخیر داشته باشد یا زبان و گفتارش به طور کلی ضعیف‌تر از همسالانش باشد، این می‌تواند نشانه‌ای از کم شنوایی باشد. این کودکان ممکن است در یادگیری کلمات جدید مشکل داشته باشند و تلفظ نادرست کلمات نیز در آن‌ها رایج است.

 عدم واکنش به صداهای محیطی

کودکان با شنوایی سالم به طور طبیعی به صداهای مختلف محیطی واکنش نشان می‌دهند؛ اگر کودکی به صداهایی مانند صدای زنگ در، صدای تلفن، یا حتی صدای والدین واکنش نشان نمی‌دهد، این می‌تواند نشانه‌ای از کم شنوایی باشد! به عنوان مثال، اگر کودکی وقتی که نامش را صدا می‌زنند واکنشی نشان نمی‌دهد یا برای پاسخگویی به صداها نیاز به تکرار مکرر دارد، ممکن است دچار مشکل شنوایی باشد.

نیاز به افزایش صدای تلویزیون یا وسایل الکترونیکی

یکی دیگر از نشانه‌های کم شنوایی در کودکان، نیاز به افزایش صدای تلویزیون، رادیو یا سایر وسایل الکترونیکی است؛ اگر کودکی به طور مداوم از والدین خود می‌خواهد که صدای تلویزیون را بلندتر کنند یا برای شنیدن صداهای ضعیف‌تر تلاش زیادی می‌کند، این می‌تواند نشان‌دهنده وجود کم شنوایی باشد.

تمرکز بر لب‌خوانی یا نگاه کردن به دهان گوینده

کودکانی که دچار کم شنوایی هستند، ممکن است برای فهمیدن صحبت‌های دیگران بیشتر به لب‌ها و دهان گوینده توجه کنند؛ این کودکان ممکن است به جای توجه به صداها، بر روی حرکات لب و دهان تمرکز کنند تا بتوانند متوجه شوند که فرد مقابل چه می‌گوید. این رفتار به ویژه زمانی که کودک در محیط‌های شلوغ یا پر سروصدا قرار دارد، بیشتر نمایان می‌شود.

شکایت از درد گوش یا وزوز گوش

برخی از کودکان با کم شنوایی ممکن است از درد گوش یا وزوز گوش شکایت کنند؛ اگر کودکی به طور مکرر از درد گوش یا صداهای آزاردهنده در گوش خود صحبت می‌کند، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات شنوایی باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد. این علائم ممکن است ناشی از عفونت گوش یا مشکلات دیگری در ساختار گوش باشد.

عدم پیشرفت در مدرسه

کودکانی که دچار کم شنوایی هستند، ممکن است در محیط مدرسه با مشکلات زیادی مواجه شوند. این کودکان ممکن است به دلیل ناتوانی در شنیدن درس‌ها و دستورات معلم، در تحصیلات خود عقب بمانند؛ همچنین، این کودکان ممکن است به دلیل ناتوانی در برقراری ارتباط موثر با همکلاسی‌ها، در فعالیت‌های گروهی کمتر مشارکت کنند و احساس انزوا کنند. عدم پیشرفت در مدرسه و مشکلات تحصیلی می‌تواند یکی از نشانه‌های جدی کم شنوایی در کودکان باشد که نیاز به توجه ویژه دارد.

درمان کم شنوایی در کودکان و نوزادان

با توجه به اهمیت بالای شنوایی در رشد و توسعه کودکان، والدین و متخصصان باید به دقت علائم کم شنوایی را پیگیری کرده و در صورت نیاز، اقدامات لازم را برای درمان آن انجام دهند. انواع مختلفی از روش‌ها برای درمان کم شنوایی وجود دارد که می‌تواند به کودکان کمک کند تا با این مشکل کنار بیایند و زندگی طبیعی‌تری داشته باشند.

استفاده از سمعک

سمعک‌ها یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان کم شنوایی در کودکان و نوزادان هستند؛ این دستگاه‌ها با تقویت صداها، به کودکان کمک می‌کنند تا بهتر بشنوند و مهارت‌های زبانی خود را توسعه دهند. سمعک‌ها به ویژه برای کودکانی که کم شنوایی خفیف تا متوسط دارند، موثر هستند؛ این دستگاه‌ها به صورت پشت گوشی یا درون گوشی طراحی می‌شوند و به‌راحتی قابل استفاده هستند! سمعک‌ها قابلیت تنظیم دارند، به‌گونه‌ای که می‌توانند بر اساس نیازهای شنوایی کودک تنظیم شوند تا بهترین کیفیت صدا را ارائه دهند.

کاشت حلزون شنوایی

کاشت حلزون شنوایی یک روش جراحی است که برای کودکانی با کم شنوایی شدید تا عمیق که سمعک‌ها برایشان کافی نیست، استفاده می‌شود. در این روش، یک دستگاه الکترونیکی کوچک به طور دائم در گوش داخلی کاشته می‌شود.

این دستگاه با تحریک مستقیم عصب شنوایی، صداها را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که به مغز منتقل می‌شوند. کاشت حلزون شنوایی به کودکان کمک می‌کند تا صداها را بهتر بشنوند و گفتار و زبان خود را توسعه دهند. این روش به‌ویژه برای کودکانی که از بدو تولد دچار کم شنوایی هستند و شنوایی طبیعی نداشته‌اند، مؤثر است و می‌تواند کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشد.

گفتاردرمانی

گفتاردرمانی یکی از بخش‌های مهم درمان کم شنوایی در کودکان است که به تقویت مهارت‌های زبانی و گفتاری کمک می‌کند. این درمان به کودکان کمک می‌کند تا با استفاده از تکنیک‌های مختلف، گفتار خود را بهبود بخشند و زبان را بهتر درک کنند.

گفتاردرمانگران با کودکانی که کم شنوایی دارند کار می‌کنند تا به آن‌ها بیاموزند چگونه کلمات را تلفظ کنند، جملات را بسازند و ارتباط موثرتری با دیگران برقرار کنند. گفتاردرمانی به‌ویژه برای کودکانی که در نتیجه کم شنوایی تاخیر در گفتار و زبان دارند، مفید است و می‌تواند نقش کلیدی در رشد زبانی و ارتباطی آن‌ها ایفا کند.

درمان عفونت‌های گوش میانی

عفونت‌های گوش میانی یکی از دلایل شایع کم شنوایی موقت در کودکان است. درمان این عفونت‌ها معمولاً شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کاهش التهاب و عفونت است. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه مایعات از گوش میانی باشد.

درمان به‌موقع عفونت‌های گوش میانی می‌تواند از تبدیل آن به کم شنوایی دائمی جلوگیری کند. همچنین، در برخی موارد استفاده از لوله‌های تهویه گوش برای جلوگیری از تجمع مایعات و کاهش خطر عفونت‌های مکرر پیشنهاد می‌شود. با درمان مناسب، شنوایی کودک به حالت طبیعی بازمی‌گردد و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می‌شود.

نقش مشاوره و حمایت خانواده در درمان چیست؟

حمایت خانواده و ارتباط صحیح با کودکان ناشنوا و کم شنوا، نقش مهمی در موفقیت درمان کم شنوایی آنها دارد. مشاوره‌های تخصصی برای خانواده‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا با چالش‌های مرتبط با کم شنوایی کودک آشنا شوند و بهترین روش‌های حمایتی را برای کودک خود به کار بگیرند.

این مشاوره‌ها می‌توانند شامل آموزش‌هایی درباره نحوه استفاده از سمعک یا کاشت حلزون، راهکارهای تقویت گفتار و زبان کودک، و همچنین روش‌های مدیریت ارتباطات در خانه و مدرسه باشد. حمایت عاطفی و روانی خانواده نیز برای کمک به کودک در مقابله با کم شنوایی و افزایش اعتماد به نفس او ضروری است.

اشخاصی که در کودکی کم شنوایی گرفته اند

کم شنوایی موضوعی است، که بسیاری از افراد را به خود درگیر می کند و این افراد حتی میتوانند جزو اقشارمحبوب جامعه نیز باشند؛در ادامه به افراد مشهوری که درسنین کم دچار کم شنوایی شدند بیشتر میپردازیم.

1. بیل کلینتون، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده آمریکا، از مشکلات کم شنوایی رنج می‌برد. این مشکل در دوران پس از ریاست‌جمهوری او به وضوح بیشتر شد و او برای حل به استفاده از سمعک شد.
2. جان هوارد، نخست‌وزیر سابق استرالیا، نیز مانند بیل کلینتون از مشکلات کم شنوایی رنج می‌برد و از راهکار برای درمان استفاده کرد. این مشکل در دوران نخست‌وزیری او آشکار شد و برای حفظ ارتباطات و کارایی خود، به استفاده از سمعک روی آورد. هوارد با پذیرش این چالش، اهمیت استفاده از فناوری‌های کمکی مانند سمعک را در بهبود کیفیت زندگی نشان داد.

تست تشخیص کم شنوایی در کودکان و نوزادان

تشخیص کم شنوایی در کودکان و نوزادان با استفاده از تست‌های ویژه‌ای انجام می‌شود که به سن و توانایی کودک بستگی دارد. یکی از تست‌های معمول، آزمون OAE (گسیل های اتواکوستیک) است که در نوزادان تازه متولد شده انجام می‌شود و عملکرد سلول‌های مویی گوش خارجی را ارزیابی می‌کند. این آزمون بدون درد و سریع است و برای غربالگری اولیه شنوایی استفاده می‌شود.

دیگر تست مهم، آزمون ABR (پاسخ شنوایی ساقه مغز) است که فعالیت الکتریکی مغز در پاسخ به صداهای مختلف را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمون به ویژه برای نوزادان و کودکان کم سن مناسب است که نمی‌توانند به طور فعال در تست‌های دیگر شرکت کنند.

بهترین زمان برای تشخیص کم شنوایی

بهترین زمان برای تشخیص کم شنوایی در کودکان و نوزادان، بلافاصله پس از تولد است. انجام آزمایش‌های شنوایی در روزهای اول زندگی، به ویژه در بیمارستان یا مراکز درمانی، اهمیت بالایی دارد. تشخیص زودهنگام کم شنوایی می‌تواند از تاخیر در رشد زبانی و اجتماعی کودک جلوگیری کند و به والدین این امکان را می‌دهد که به موقع مداخلات درمانی لازم را آغاز کنند.

برای درمان درمان کم شنوایی در کودکان و نوزادان به کجا مراجعه کنیم؟

کلینیک گوش تهران به عنوان یکی از بزرگترین و معتبرترین مراکز تشخیص و درمان مشکلات شنوایی در ایران شناخته می‌شود؛ این مرکز با تیمی متخصص و با تجربه، به ویژه در زمینه درمان ناشنوایی موقت و سایر اختلالات شنوایی مانند سرگیجه و بیماری منییر، خدمات ارائه می‌دهد. این کلینیک در موقعیتی مناسب در خیابان ولیعصر تهران، مقابل بیمارستان دی، در ساختمان پزشکان دی (پلاک 12)، طبقه نهم قرار دارد، که دسترسی آسانی را برای مراجعه‌کنندگان فراهم می‌کند. برای اطلاعات بیشتر یا تعیین وقت، می‌توانید با شماره‌های ۰۲۱۸۸۸۷۰۹۱۱ ما ۰۲۱۸۸۲۰۲۹۳۴ تماس بگیرید.

کم شنوایی در کودکان و نوزادان می‌تواند چالشی جدی برای رشد زبانی و اجتماعی آن‌ها باشد، اما با تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب، می‌توان اثرات منفی آن را کاهش داد. والدین باید با شناخت علائم کم شنوایی و مراجعه به موقع به متخصصان، از سلامت شنوایی فرزندان خود اطمینان حاصل کنند.

استفاده از سمعک، کاشت حلزون شنوایی، و آموزش‌های گفتار درمانی از جمله روش‌های موثر برای کمک به کودکان با کم شنوایی است. با حمایت مناسب از سوی خانواده و محیط آموزشی، کودکان می‌توانند زندگی پر ثمری داشته باشند و به طور کامل در جامعه مشارکت کنند.