تست ABR چیست و تفسیر آن

آزمایش پاسخ شنوایی ساقه مغز (تست ABR) عملکرد گوش داخلی، حلزون گوش، و مسیرهای عصبی مرتبط با شنیدن را ارزیابی می‌کند و معمولا، در مواردی که کاهش شنوایی ممکن است ناشی از اختلال در مغز یا مسیرهای عصبی باشد، انجام می‌شود.  این تست ادیومتری که با نام پتانسیل برانگیخته شنوایی (AEP) نیز شناخته می‌شود، به ویژه برای افرادی مانند کودکان یا کسانی که قادر به انجام غربالگری‌های معمول شنوایی نیستند، کاربرد دارد.

در ادامه، جزئیات این آزمایش و نکات لازم برای آمادگی پیش از آن را بررسی خواهیم کرد.

ارزیابی ABR چیست؟

پاسخ شنیداری پاسخ مغز یا همان ABR یک تست شنوایی EEG خواب است که آهسته‌ترین صداهایی را که گوش‌های کودک می‌تواند تشخیص دهد را، مشخص می‌کند (آزمایشات EEG فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می‌کند) آزمون پاسخ شنوایی مغز مغز (ABR) ابزاری مفید در تعیین توانایی شنوایی کودک است، که  از یک رایانه ویژه برای اندازه‌گیری نحوه واکنش عصب شنوایی کودک به اصوات مختلف استفاده می‌کند.

برای انجام این آزمایش، سه تا چهار برچسب کوچک به نام “الکترود” روی پیشانی و گوش کودک قرار داده می‌شود و این الکترودها به یک رایانه متصل می‌گردند. هنگامی که صداهایی از طریق گوشی پخش می‌شود، الکترودها واکنش اعصاب شنوایی کودک به این صداها را ثبت می‌کنند. شنوایی‌شناس با بررسی واکنش عصب شنوایی به اصوات، به دنبال یک سیگنال عصبی مشخص است. کمترین شدت صدایی که این سیگنال‌ها در آن ظاهر می‌شوند، معمولاً نشان‌دهنده سطح شنوایی کودک در آن بازه فرکانسی است. شنوایی‌شناس با تحلیل داده‌های به دست آمده از رایانه و تفسیر سیگنال‌ها می‌تواند تشخیص دهد که آیا کودک دچار مشکل شنوایی است یا خیر.^{kidshealth.org}

تست ABR چه زمانی توصیه می‌شود؟

اگر نوزاد تازه متولدشده پس از تولد در بیمارستان آزمایش غربالگری شنوایی یا تست ABR را انجام نداده باشد، یا اگر در کودکان بزرگ‌تر مشکوک به کم‌شنوایی باشند که با آزمایش‌های معمول شنوایی تأیید نشده است، معمولاً تست ABR پیشنهاد می‌شود. این آزمایش می‌تواند وجود کم‌شنوایی و نوع آن را تشخیص دهد. به طور کلی، دو نوع اصلی کم‌شنوایی وجود دارد که عبارتند از:

کاهش شنوایی انتقالی

کاهش شنوایی انتقالی زمانی رخ می‌دهد که انتقال صدا از گوش خارجی به گوش داخلی با مشکل مواجه شود. گوش خارجی وظیفه جمع‌آوری صداها را دارد و آنها را به گوش میانی و سپس گوش داخلی هدایت می‌کند. اختلال در هر یک از این مراحل می‌تواند مانع از رسیدن صدا به گوش داخلی شود. این نوع کم‌شنوایی معمولاً به دلیل مشکلاتی مانند انسداد کانال گوش، عفونت گوش میانی یا آسیب به پرده گوش رخ می‌دهد و اغلب با درمان پزشکی یا جراحی قابل اصلاح است.

کاهش شنوایی حسی-عصبی

اختلالات مربوط به عصب گوش داخلی به مغز، می‌تواند منجر به کاهش شنوایی حسی- عصبی شود. در گوش داخلی، سلول‌های ریز حلزون گوش همانند یک مسیر عصبی عمل می‌کنند و از طریق گوش داخلی به مغز منتقل می‌شوند. معمولاً مشکلات این سلول‌ها در حلزون گوش باعث کاهش شنوایی حسی عصبی می‌شود. کاهش شنوایی حسی-عصبی در 10 تا 15 درصد کودکان مبتلا به میکروشیا نیز وجود دارد.

علاوه بر موارد گفته شده، تست ABR به عنوان ابزاری برای ارزیابی عملکرد مغزی در بیماری‌های روانی نظیر اسکیزوفرنی و ADHD مورد استفاده قرار گرفته است. این تست نشان داده که تغییرات مشخصی در امواج مغزی افراد مبتلا به این اختلالات وجود دارد که می‌تواند به بهبود تشخیص کمک کند​

چگونه برای تست ABR آماده شویم؟

از آنجایی که تست ABR در حالت خواب انجام می‌شود، آمادگی برای انجام آن، به سن کودک بستگی دارد؛ در کودکان زیر 6 ماه، تست ABR معمولاً بدون نیاز به آرام‌بخش انجام می‌شود، اما برای تسهیل خوابیدن نوزاد، توصیه می‌شود پیش از مراجعه، از غذا دادن و اجازه خوابیدن به او خودداری کنید. بهتر است نوزاد در حالی که گرسنه و خسته اما بیدار است، برای آزمایش آورده شود. پیش از شروع تست، شنوایی‌شناس از والدین یا همراه کودک می‌خواهد که او را تغذیه کنند تا در این شرایط به راحتی به خواب برود و آزمایش با موفقیت انجام شود.

اما در کودکان 6 ماه یا بزرگ‌تر، معمولاً از آرام‌بخش استفاده می‌شود؛ این کار به حفظ آرامش و سکون کودک در طول آزمایش کمک می‌کند و شرایط ایده‌آل برای انجام تست فراهم می‌آورد. بچه‌های بزرگ‌تر که نیازی به آرام‌بخش ندارند، باید پیش از آزمایش به خوبی آرام و آماده باشند.

وسایل مورد نیاز برای تست ABR

برای راحت‌تر شدن کودک در طول آزمایش، وسایلی مانند پتو یا اسباب‌بازی موردعلاقه او را همراه داشته باشید تا به خواب رفتنش کمک کند. همچنین، از آنجا که کودک پس از تست نیاز به نوشیدن خواهد داشت، حتماً آب یا مایعات مناسب نیز، همراه داشته باشید.

تغذیه کودک قبل از آزمایش ABR

اگر کودک کمتر از شش ماه سن دارد، 4 ساعت قبل از تست ABR از  دادن غذای جامد، شیر یا شیر خشک خودداری شود؛ اما اگر کودک بیش از شش ماه دارد، از دادن غذای جامد، شیر یا شیر خشک به مدت 6 ساعت قبل از آزمایش خودداری شود. حتماً تا 2 ساعت قبل از آزمایش مایعات زیادی مانند آب، شیر مادر یا آب سیب به کودک داده شود.

تست ABR چگونه انجام می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد، برای انجام تست ABR، ضروری است که کودک در حالت خواب باشد. در صورت لزوم، می‌توان از آرام‌بخش برای خواباندن او استفاده کرد. این آزمایش کاملاً راحت و بدون درد بوده، اما خواب کودک برای ثبت دقیق سیگنال‌ها در طول آزمایش ضروری است. برای کودکان بالای 6 ماه، معمولاً از داروی کلرال هیدرات برای آرام کردن استفاده می‌شود.

متخصص شنوایی‌شناسی گوشی‌های کوچکی را در گوش کودک قرار می‌دهد و الکترودهای کوچکی را نزدیک گوش‌ها و روی پیشانی نصب می‌کند. صداهایی از طریق این گوشی‌ها به طور جداگانه به هر گوش ارسال می‌شود و رایانه تغییرات الگوهای امواج مغزی را در پاسخ به این صداها تجزیه و تحلیل می‌کند. اگر کودک پس از آزمایش احساس خواب‌آلودگی زیادی داشت، جای نگرانی نیست؛ این حالت طبیعی بوده و به‌مرور برطرف می‌شود.

تستABR چه مدت طول می‌کشد؟

آزمایش ABR معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد، اما در برخی موارد ممکن است مدت زمان بیشتری نیاز باشد. اگر کودک در طول آزمایش از خواب بیدار شود، فرآیند آزمایش طولانی‌تر خواهد شد، زیرا کودک باید مجدداً به خواب برود تا نتایج دقیق ثبت شود. آماده‌سازی مناسب می‌تواند به کاهش زمان آزمایش کمک کند.

نتایج ABR چه زمانی آماده است؟

نتایج تست ABR معمولاً بلافاصله پس از پایان آزمایش در اختیار شما قرار می‌گیرد. شنوایی‌شناس در طول انجام تست، اطلاعات لازم را با شما در میان می‌گذارد و توضیحات کاملی درباره نتایج ارائه می‌دهد. والدین یا همراه کودک در طول آزمایش در اتاق حضور خواهند داشت و می‌توانند با متخصص تعامل داشته باشند تا هرگونه ابهام رفع شود.

چه اتفاقی بعد از تست ABR می‌افتد؟

شنوایی شناس به شما اطلاع می‌دهد که چگونه این آزمایش انجام شده و مراحل بعدی را با شما در میان می‌گذارد. اگر کودک با آرام بخش به خواب رفته باشد، پزشک توصیه‌های لازم را به مادر خواهد کرد؛ در حالت کلی بیشتر آرام بخش ها طی 1-2 ساعت از بین می‌روند.

آیا ABR عوارض دارد؟

در کل تست ABR یک روش ایمن، غیرتهاجمی و بدون درد است که هیچ گونه عوارض جانبی برای کودک ندارد. در صورتی که برای آرام کردن کودک از آرام‌بخش استفاده شود، بهتر است قبل از انجام تست، با پزشک درباره مزایا و خطرات احتمالی آن مشورت کنید. آرام‌بخش‌ها معمولاً تأثیر کوتاه‌مدتی دارند و به سرعت از بدن کودک خارج می‌شوند، اما آگاهی از شرایط کودک پس از استفاده از آن مهم است.

اشتباه در تست abr

درصد اشتباه در تست abr بسیار پایین است؛ با این حال ممکن است گاهی اوقات این تست اختلالات شنوایی را تشخیص ندهد! برای جلوگیری از بروز هرگونه اشتباه لازم است شرایط انجام تست فراهم شود. از جمله شرایطی که باعث پایین آمدن درصد اشتباه در انجام این نوع تست شنوایی می‌شوند عبارتند از:

• گرفتن امواج مغزی در هر شدت به میزان دو بار
• خارج کردن تمامی دستگاه‌ها و منابع نویزی در اتاق محل انجام تست
• متناسب بودن ستینگ سیستم ارزیابی
• تاریک کردن کامل اتاق
• خاموش کردن گوشی‌های همراه در اتاق
• اتصال محکم الکترود‌ها به پوست سر

تست ABR (Auditory Brainstem Response) به‌طور کلی دقت بالایی دارد؛ طبق مطالعات انجام شده، این تست می‌تواند افت شنوایی بیش از 45 دسی‌بل را با دقت خوبی شناسایی کند. با این حال، در موارد نوزادانی که تست TEOAE را رد کرده‌اند اما ABR آن‌ها را تأیید کرده، نیاز به بررسی دقیق‌تر وجود دارد، زیرا احتمال از دست رفتن موارد خفیف وجود دارد.​

تست ABR در منزل

یکی از سوالات رایج در ارتباط با این عنوان، این است که آیا تست ABR در منزل انجام پذیر است؟ در پاسخ باید گفت به علت تخصصی بودن این تست شنوایی، امکان انجام آن در منزل وجود ندارد و حتما باید به کلینیک‌های شنوایی مراجعه نمود. در همین مقاله در مورد آمادگی‌های لازم برای انجام تست مفصلا صحبت کردیم و متوجه شدیم انجام آن چندان هم سخت نیست.

تست ABR برای بزرگسالان

گاهی ممکن است افراد بزرگسال تمایلی به همکاری با پزشک جهت تشخیص اختلال شنوایی را نداشته باشند. همچنین ممکن است این افراد به دلیل معلولیت ذهنی قادر به همکاری با پزشک جهت انجام تست ادیومتری نباشند. در این حالت بهترین راه برای تشخیص مشکلات و اختلالات شنوایی در آنان انجام تست abr است.

هزینه تست ABR

بر اساس تعرفه هرسال، قیمت الکترود و محل انجام تست، هزینه تست شنوایی سنجی ABR متغیر است.  در واقع تعرفه و میزان هزینه تست abr در هر سال تغییر می‌کند و رقم دقیقی نمی‌توان برای آن اعلام کرد؛ با این حال می‌توان قیمت الکترود مصرفی برای انجام این تست را ملاک اصلی تعیین هزینه abr بشمار آورد. برای کسب اطلاع دقیق از هزینه انجام این تست، می‌توانید با شماره‌های موجود در سایت کلینیک گوش تهران تماس حاصل فرمایید.

برای انجام آزمایش ABR به کجا مراجعه کنیم

برای انجام تست شنوایی ABR، می‌توانید به کلینیک گوش تهران واقع در خیابان ولیعصر مراجعه کنید.با داشتن متخصصان شنوایی شناسی و گوش، حلق و بینی بهترین خدمات را به بیماران ارائه می‌دهد. اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک گوش تهران و تیم حاذق آن هستید؛ با کلینیک گوش تهران تماس بگیرید.

همان طور که گفته شد تست پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR یا BAER) به دو منظور انجام می‌شود: 1) ارزیابی آستانه شنوایی و 2) بررسی عملکرد مسیر عصبی شنوایی. این تست برای شناسایی علت کم شنوایی و تعیین کاندیدای مناسب برای درمان کم شنوایی کاربرد دارد. علاوه بر این، پس از انجام آزمایشات سنتی شنوایی، این تست برای بررسی دقیق‌تر عصب شنوایی و مسیرهای عصبی موجود در ساقه مغز انجام می‌شود.