سرگیجه ها اغلب کوتاه مدت و گاها بدون دلیل واضح میباشد؛ از همین بابت بیشتر افراد هر از گاهی دچار سرگیجه می‌شوند! داشتن سرگیجه صبحگاهی به طور منظم ممکن است علامت یک بیماری زمینه‌ای مخصوصا در گوش شما باشد. علت سرگیجه صبحگاهی و یا سرگیجه هنگام بیدار شدن از خواب معمولا به عواملی مانند کاهش فشار خون، کم‌آبی بدن یا مشکلات گوش داخلی مرتبط باشد و درمان آن شامل نوشیدن آب کافی، بلند شدن آرام از رختخواب و از همه مهمتر مراجعه به پزشک میباشد؛ چرا که ممکن است سرگیجه صبحگاهی، نشانه ای از بیماری خطرناکی باشد!
علت سرگیجه صبحگاهی
دلایل مختلفی برای سرگیجه وجود دارد؛ به طور کلی، سرگیجه صبحگاهی چیزی است که گهگاه برای بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد و چندان نگران کننده نیست. اگر صبح بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب دچار سرگیجه می‌شوید، این میتواند نتیجه تغییر ناگهانی تعادل باشد زیرا بدن شما از حالت خوابیده به حالت ایستاده تغییر وضعیت میدهد. سرگیجه میتواند هنگام جابجایی مایعات در گوش داخلی شما به هنگام تغییر سریع موقعیت نیز ایجاد شود.Waking Up Dizzy: Causes and Treatments (healthline.com)
در صورت سرماخوردگی یا مشکلات سینوسی، ممکن است احساس سرگیجه بدتر شود زیرا در سینوس‌های خود مایعات و تورم اضافی دارید که با گوش داخلی در ارتباط هستند؛ در ادامه به برخی از اختلالاتی که منجر به سرگیجه صبحگاهی می‌شوند، می‌پردازیم.
آپنه خواب
آپنه خواب در حقیقت یک بیماری تنفسی است که در هنگام خواب موقتاً تنفس بیمار را قطع می‌کند! این وقفه‌ها در تنفس میتواند منجر به کاهش سطح اکسیژن شود؛ که در نهایت میتواند باعث سرگیجه هنگام بلند شدن از خواب شود. در دراز مدت، آپنه خواب ممکن است خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن مانند مشکلات قلبی، دیابت و آسم را در فرد افزایش دهد. افرادی که علائم آپنه خواب دارند باید برای بررسی‌های دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنند.
بسته به علت اصلی آپنه خواب، روش‌های درمانی می تواند شامل تغییر سبک زندگی، استفاده از دستگاه تنفس در شب و جراحی باشد. متخصص گوش حلق و بینی میتواند در این زمینه راهکارهای مناسبی را ارائه دهد.
کمبود آب بدن
عواملی میتواند سبب کمبود آب بدن و ایجاد سرگیجه در هنگام بلند شدن از خواب صبحگاهی شود که عبارتند از:
- نوشیدن الکل
- قرار گرفتن در محیط گرم
- ننوشیدن کافی مایعات
- مصرف دارو های ادرار آور
- نوشیدن زیاد نوشیدنی‌های کافئین دار
- بیماری‌هایی که باعث استفراغ و اسهال می‌شوند
- تعرق زیاد
قند خون پایین
قند خون پایین در هنگام صبح نیز میتواند یکی از علل سرگیجه صبحگاهی باشد. پایین بودن قند خون در افراد دیابتی، به ویژه در افرادی که انسولین مصرف می‌کنند، بیشتر از افراد فاقد این بیماری است. با این حال، هر کسی میتواند قندخون پایین را تجربه کند، و ممکن است همیشه یک دلیل واضح وجود نداشته باشد. افرادی که به طور منظم علائم کاهش قند خون را تجربه می‌کنند باید به پزشک مراجعه کنند.
فشار خون پایین
فشار خون پایین یا افت فشار خون، میتواند در برخی افراد سرگیجه ایجاد کند. وقتی فرد از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده تغییر وضعیت میدهد، فشار خون نیز میتواند ناگهان کاهش یابد. این افت ناگهانی فشار خون را افت فشار خون وضعیتی یا ارتوستاتیک می‌نامند.Waking up dizzy: Causes, prevention, and when to see a doctor (medicalnewstoday.com)
فشار خون پایین یکی از علائم بارداری در زنان است که میتواند منجر به سرگیجه صبحگاهی در زنان باردار شود. فشار خون پایین گاهی اوقات میتواند علامت بیماری دیگری مانند بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease) یا بیماری آدیسون (Addison’s disease) باشد. استراحت طولانی مدت در رختخواب و مصرف داروهای خاص مانند مسدود کننده‌های بتا نیز میتوانند باعث فشار خون پایین شوند.
برای افرادی که افت فشار خون را تجربه می‌کنند، بلند شدن آرام و به تدریج از رختخواب میتواند به جلوگیری از سرگیجه کمک کند. استفاده از جوراب‌های فشاری در طول روز نیز ممکن است به برخی از این افراد کمک کند. اگر دارویی باعث فشار خون پایین شود، پزشک ممکن است دوز دارو را تغییر دهد یا دارو را تغییر دهد. درمان هر بیماری زمینه‌ای نیز میتواند به جلوگیری از علائم فشار خون کمک کند.
لابیرنتیت
لابیرنتیت یک عفونت ویروسی یا باکتریایی، گوش داخلی است که میتواند منجر به سرگیجه شود. عفونت باعث التهاب ساختارهای ظریف گوش داخلی میشود که نقش مهمی در حفظ تعادل فرد دارند. لابیرنتیت (labyrinthitis) ممکن است برخی اوقات خصوصاً برخاستن از رختخواب و ایستادن را برای فرد دشوار کند. لابیرنتیت معمولاً به دلیل عفونت ویروسی است و اغلب به دنبال سرماخوردگی یا آنفولانزا رخ میدهد. درمان این بیماری معمولاً شامل استراحت و نوشیدن مایعات فراوان است.
برای افرادی که علائم شدیدتری دارند، پزشک متخصص گوش، داروهایی را برای کاهش سرگیجه و حالت تهوع توصیه می‌کند. اگر علت ایجاد عفونت باکتریایی باشد، ممکن است آنتی بیوتیک نیز تجویز کنند.
داروها
اگر از داروهایی به طور منظم استفاده می‌کنید، ممکن است عامل اصلی سرگیجه صبحگاهی شما باشد. در مورد عوارض جانبی داروهای فعلی و علت تجویز‌اش با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است راه حلی مانند مصرف دارو در زمان دیگری وجود داشته باشد.
سرگیجه صبحگاهی در زنان باردار
در سه ماهه اول بارداری رگ‌های خونی در بدن مادر قطورتر می‌شوند تا بتوانند از طریق خون مواد مورد نیاز جنین را تامین کنند؛ در این دوران با وجود افزایش قطر رگ‌ها، حجم خون مادر افزایش نمی‌باید. عدم افزایش خون در مادر باعث افت فشار خون میشود. همان طور که گفته شد افت فشار خون یکی از عواملی است که باعث ایجاد سرگیجه های صبحگاهی میشود.
سرگیجه و حالت تهوع صبحگاهی نشانه چیست؟
سرگیجه صبحگاهی همراه با حالت تهوع میتواند به علل مختلفی بروز پیدا کنند؛ یکی از معروف‌ترین علل این عارضه دوران بارداری است. این عارضه ممکن است درسه ماهه اول بارداری به علت تغییرات هورمونی در زنان دیده شود. همچنین عوامل دیگری همچون بی خوابی، افت قند خون، بازگشت اسید معده به دهان، گرفتگی‌های سینوسی و اضطراب میتواند در ایجاد سرگیجه صبحگاهی به همراه حالت تهوع نقش زیادی داشته باشد.
در بین بیماری ها: منییر، میگرن وستیبولار، سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم (BPPV)، التهاب عصب وستیبولار، عفونت گوش داخلی (لابیرنتیت) میتوانند باعث ایجاد سرگیجه و حالت تهوع بصورت همزمان در صبح بشوند. همچنین مسمویت و هیپوگلایسمی (کاهش قند خون) هم از مواردی هستند که کمتر به آنها توجه میشود.
چگونه سرگیجه صبحگاهی را کاهش دهیم؟
مهمترین کاری برای کاهش سرگیجه صبحگاهی، برخاستن ارام بدون شتاب از حالت خوابیده به ایستاده است،این اقدام از حرکت و تغییر جهت ناگهانی مایع گوش جلوگیری می‌کند. همینطور حفظ آب بدن در طول روز یک اقدام موثر در کاهش این حالت ازاردهنده است. حتی اگر احساس تشنگی نکنید، بدن شما هنوز هم میتواند در معرض کمبود آب بدن قرار گیرد.
نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز و یا بیشتر به افراد بسیار فعال، باردار یا افرادی که تعرق زیاد می‌کنند، توصیه میشود؛ از نوشیدن الکل به خصوص قبل از خواب خودداری کنید و قبل از خواب و بعد از بیدار شدن یک لیوان آب کامل بنوشید. اگر این اقدامات موثر نباشد، ممکن است بیماری جدی داشته باشید که باعث سرگیجه میشود! در این حالت باید به پزشک مراجعه کنید تا علت سرگیجه شما را مشخص کند.
درمان خانگی سرگیجه صبحگاهی
هرچند که خود درمانی در هیچ بیماری اصلا توصیه نمیشود، و داشتن سرگیجه، میتواند نشانه یک بیماری مهم باشد؛ و درصورت عدم درمان، خطرات بیشتری را برای شما ایجاد خواهد کرد، با این وجود اگر همچنان اصرار به درمان های خانگی دارید، بعضی از روش های زیر، میتوانند گاهی برای شما مفید باشند.
- نوشیدن آب کافی: کم‌آبی میتواند علت شایع سرگیجه باشد، بنابراین نوشیدن آب کافی به ویژه قبل از خواب و هنگام بیدار شدن میتواند مفید باشد.
- آهسته بلند شدن از رختخواب: بلند شدن ناگهانی میتواند باعث افت فشار خون و سرگیجه شود؛ به آرامی بنشینید و چند لحظه صبر کنید تا بدن شما به تغییر وضعیت عادت کند.
- مصرف نمک در حد اعتدال: در برخی موارد، سرگیجه ناشی از افت فشار خون است؛ مصرف متعادل نمک ممکن است به تثبیت فشار خون کمک کند.
- ورزش‌های تقویتی برای تعادل: تمرینات ورزشی مانند یوگا و تای‌چی میتوانند به بهبود تعادل و کاهش احتمال سرگیجه کمک کنند.
- مصرف وعده‌های غذایی منظم: برای جلوگیری از افت قند خون (هیپوگلیسمی) که میتواند سرگیجه و تهوع ایجاد کند، وعده‌های غذایی کوچک و متعادل به طور منظم مصرف کنید.
- پرهیز از مصرف کافئین و الکل: کافئین و الکل میتوانند مایعات بدن را کاهش دهند و باعث تشدید سرگیجه شوند.
- خواب کافی و باکیفیت: کمبود خواب میتواند عاملی برای سرگیجه صبحگاهی باشد، بنابراین داشتن یک برنامه منظم خواب و بهبود کیفیت خواب میتواند کمک کند.
- سرکه سیب: برخی از افراد از مصرف مخلوط سرکه سیب و عسل در آب به عنوان درمان خانگی برای سرگیجه استفاده می‌کنند، اگرچه شواهد علمی محدودی در این زمینه وجود دارد.
- زنجبیل: زنجبیل ممکن است به کاهش حالت تهوع و سرگیجه کمک کند؛ می‌توانید آن را به صورت دمنوش یا در غذاها مصرف کنید.
پیشگیری از سرگیجه صبحگاهی
با رعایت چند توصیه، می‌توانید پیشگیری از سرگیجه صبحگاهی کنید:
- فعالیت‌های کم‌تحرک؛ فعالیت‌های کم‌تحرک مانند نشستن بر روی صندلی یا تکیه دادن به دیوار، باعث کاهش احتمال بروز سرگیجه صبحگاهی میشود.
- رعایت تغذیه سالم؛ مصرف غذاهای سالم، با ویتامین‌های B و D، آهن و کلسیم که برای حفظ سلامتی دستگاه عصبی مرکزی و گوش داخلی ضروری هستند، به پیشگیری از سرگیجه صبحگاهی کمک می‌کند.
- کاهش استفاده از الکل؛ الکل، از جمله عواملی است که میتواند برای برخی افراد عامل بروز سرگیجه صبحگاهی شود. بنابراین کاهش مصرف الکل میتواند به پیشگیری از سرگیجه صبحگاهی کمک کند.
- رعایت ایستادن به صورت آهسته؛ ایستادن به صورت آهسته و با تمرکز به کاهش احتمال بروز سرگیجه صبحگاهی کمک می‌کند.
- مراجعه به پزشک؛ در صورت داشتن تاریخچه‌ی سرگیجه صبحگاهی و یا بروز آن در شرایط مختلف، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش خون و ام آر آی (MRI) میتواند به تشخیص دقیق‌تر و درمان بهتر برای سرگیجه صبحگاهی کمک کند. همچنین، در صورتی که علایم سرگیجه صبحگاهی باعث مشکلاتی مانند سقط اشیاء یا افتادن از پای فرد شود، حتماً باید به پزشک معالج مراجعه کنید.
در مواردی که سرگیجه صبحگاهی با اختلالات دیگری همراه است مانند افت فشار خون، احساس تب و سرماخوردگی و یا تهوع شدید، باید به پزشک مراجعه شود. در بعضی موارد، پزشک ممکن است به شما داروهای ضد سرگیجه یا درمان‌های دیگری را تجویز کند تا به بهبودی و کاهش شدت سرگیجه صبحگاهی کمک کند.
بنابراین، پیشگیری از سرگیجه صبحگاهی ممکن است با رعایت توصیه‌های ساده و ارائه مشاوره پزشکی در صورت نیاز، امکان‌پذیر باشد. همچنین در صورت بروز سرگیجه صبحگاهی، توصیه میشود که فوراً به استراحت و استفاده از روش‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق و کنترل استرس پرداخته شود.
در انتها به این نکته توجه کنید که اگر سرگیجه صبحگاهی شما بیشتر از 2 ماه تداوم داشته باشد حتما نیاز هست تا پیگیری های لازم انجام شود؛ یعنی ابتدا یک چکاپ و آزمایش و در مرحله بعد مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب که درصورت نیاز شما رو به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع میدهد.
مطالعه پیشنهادی: سرگیجه در کودکان
دلیل سرگیجه اول صبح
اگر به طور منظم با سرگیجه از خواب بیدار می‌شوید یا در طول روز به طور منظم دچار سرگیجه می‌شوید به پزشک مراجعه کنید. شرایط بسیاری وجود دارد که میتواند منجر به سرگیجه شود، مانند آپنه خواب، کمبود آب، قند خون پایین، فشار خون پایین، لابیرنتیت (labyrinthitis)، داروها و غیره. بنابراین مهم است دلیل سرگیجه دائمی صبحگاهی مورد آزمایش قرار بگیرد و علت دقیق آن مشخص شود. کلینیک گوش تهران با دربرداشتن تیم درمانی مجرب به عنوان یکی از بهترین مراکز تخصصی در زمینه گوش در تهران میتواند در تشخیص علت سرگیجه صبحگاهی به شما کمک کند.
29 دیدگاه دربارهٔ «علت سرگیجه صبحگاهی چیست؟ + درمان سرگیجه اول صبح»
سلام. من دو روزی سرگیجه خفیقی داشتم هنگام بیدار شدن از خواب. امروز دوباره سرگیجه داشتم که منجر به استفراغ شد در حالی که دلم درد نمیکرد. استفراغ کاملا رنگ طبیعی داشت و عذاهایی بود که روز قبلش خورده بدم. بعد بار دیگه که فشار اوردم استفراغ بیاد گلوم خیلی درد گرفت و استفراغم به رنگ تیره و سیاه بود که نگران شدم. بعد چند ساعت مشکلم کاملا رفع شد و کاملا خوب شدم. لطفا میشه بفرمایین این مشکل خاصی هست یا چه بیماری؟
با سلام. مراجعه کنید بررسی شود
سلام و عرض ادب حدود یک ماهه بعدازبیدارشدن دچار سرگیجه میشم وتعادل در راه رفتن ندارم سی تی اسکن مغز دادم جوابش اوکی بود مشکل من چیعه …باتشکر از شما خانومی هستم۳۹ساله از تهران
با سلام، مشکل شما می تواند به دلیل نوعی از بیماری های گوش داخلی باشد. اما تشخیص دقیق و درمان مستلزم انجام آزمایشات و معاینات تخصصی است.
سلام من سال قبل به مدت یک هفته سرگیجه و حالت تهوع شدید داشتم به طوری که اگه چشمام باز میشد بالا میاوردم با دکتر های متعدد تشخیص بیماری منییر داده شد الان دوباره دو روزه هنگام بیدار شدن از خواب سرگیجه و حالت تهوع دارم میترسم دوباره مثل سال قبل بشم تا یک ماه خونه نشین باشم چه کاری کنم که بیشگیری باشه و اینکه در هنگام خواب یا سکوت گوشم سنگین هست و صدای شر شر اب میاد برام ممنون اگه راهنماییم کنین
سلام. برای بررسی دقیق مراجعه نمایید.
سلام من شبا دیر میخوابم بعضی وقتا که صبح بعد از دو ساعت خوابیدن کاری پیش میاد یهو که از خواب بیدارم میشم تو راه رفتن یهو دست و پاهام بی حس میشه و ناگهان زمین میخورم یا چیزی دستم باشه از دستم میوفته انگار که شوک به مغزم وارد میشه البته دائمی نیست هرچند مدت یکبار اتفاق میوفته ممنون میشم علت شو بهم بگین چون واقعا نگرانم
باید آزمایش بدین. معاینات مغز و اعصاب و گوش و حلق و بینی ضروری است.
سللام
تشکر از توضیخات کامل و پاسخگویی
برای تیمتون آرزوی سلامتی و موفقیت دارم
ممنون از همراهی شما.
ببخشید من فک میکنم آپنه خواب دارم چون علائمی که دارم خیلی شبیهشه برای درمان چه کار کنم؟
سلام این سوال به این کلینیک و تخصص مربوط نمیشه.
ولی برای پیگیری باید به دکتر قلب و عروق مراجعه کنید.
سلام چند روزه هنگام خواب سرگیجه های افتزاح گرفتم در حدی که سرمو نمیتونم جابجا کنم و
سلام توضیح ناقص هست برای سرگیجه باید مراجعه و با انجام تست و ازمایش های مربوط مشکل بررسی شود
سلام ببخشید من هلند هستم و اینجا دکتراش خوب نیستن و اصلا توجهی ندارن به مریضی بیمار، من از خواب نصف شب بیدار شدم سرگیجه شدید داشتم جوری که احساس میکردم میخام بیفتم صبح هم بیدار شدم همینطور و سرمو با کوچکترین تکان سرم گیج میره، چیکار باید کنم؟ ممنون میشم کمک کنین.
سلام. سرگیجه علامت بیماری‌های متعدد مغز، گوش و … است. باید توسط پزشک معاینه و آزمایشات لازم گرفته شود. بر اساس این متن نمی توان قضاوت کرد.
سلام بیشتر اوقات دچار سرگیجه و عدم تعادل و لرزش میشم خیلی دکتر رفتم متخصص گوش،،مغز و اعصاب دکتر عمومی….چربی خونم رو۴۰۰……دلیل و راهکار رفع این حالت چیه…۴۰ساله
عدم تعادل، سرگیجه و لرزش میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. برخی از دلایل شامل کمبود ویتامین‌ها، اختلالات اندوکرینی، اختلالات گوش و دستگاه تعادل، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، عوامل استرس زایی و اضطراب و حتی بعضی از داروها میباشد.
سلام
من حدود سه روز هست که نصف شب از خواب بیدار میشم و سر گیجه خیلی شدید دارم
میشه که راهنمایی کنید که چرا اینطوری میشم؟
سلام. سرگیجه بعد از بلند شدن از خواب دلایل مختلفی داره مثل کمبود آب بدن، فشار خون و قند خون پایین، بیماری لایبرینت و … . شما باید ویزیت و مشکل توسط متخصص بررسی شود تا نظر دقیق و تخصصی برای درمان داد. به کلینیک گوش تهران یا یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
باسلام وخسته نباشی حضور شما عزیزان، اردیبهشت سال جاری دچار بیماری کرونا شدم چند روزاز بیمارمی گذشت که نزدیکهای صبح در حالی که روبه بالا خوابیده بودم اتاق خواب به شدت عین چرخ ماشین دور سرم دورخورد که بلافاصله بعد از نشستن قطع شد وهنگامی که میخوابیدم شروع میشد ، نوارمغز، mra ،تست گوش گرفتم وهمگی حاکی از این بود که مشکل خاصی نیست ،من هنوز ترس واضطراب آن لحظه رادارم واحساس میکنم هرلحظه ممکن است آن حالت بهم دست بدهد ، بعد این قضیه گوشامبخصوص گوش چپم در زمان سکوت وخواب صدا میدهد ومطلقا قطع نمی شود ،لطفا راهنمایی بفرمایید.با تشکر پورسعید
با سلام. با توجه به مواردی که عرض کردین و ازمایشاتی که انجام دادین، توصیه ما اینه که برای ویزیت و بررسی تخصصی موضوع به کلینیک گوش تهران مراجعه کنید.
خیلی عالی بود مطلبتون. تعریف شما رو خیلی شنیدم
شما بهترین پزشکان تهران رو داخل کلینکتون دارید. کارتون حرف نداره. خداقوت
کلینیک شما در تهران خیلی خوبه. من هر جایی رفتم راضی نبودم ولی هم بچه خودم هم بچه خواهرم رو آوردم اونجا. تیمتون عالی بود
سلام وقت بخیر منم همین مشکل رو داشتم دوستان کلینیک شما رو معرفی کردن برای نوبت دهی باید به صورت آنلاین اقدام کنم؟
با سلام. برای اخذ و رزرو نوبت هم می توانید با شماره های 88205806-88870911 021 تماس بگیرید و هم می توانید به صورت اینترنتی اقدام کنید برای کار به صفحه اصلی سایت کلینیک گوش تهران به ادرس tehranearclinic.com مراجعه کرده و در قسمت تماس با ما روی بخش نوبت دهی اینترنتی کلیک کنید.
سلام اول تشکر میکنم بخاطر این توضیحات خوبتون ما تو این ایام قرنطینه که نمیتونیم بریم هر کلینیکی مطالب شما کمک خیلی زیادی به ما میکنه.بیشتر مطلب قرار بدین ممنون🙏