گوش و حلق و بینی، سه سیستم متصل به یکدیگر هستند، که تجربه حسی انسان را در کنار یکدیگر تکمیل می‌کنند؛ ارتباط گوش و حلق و بینی، باعث می‌شود تا انسان بتواند نفس بکشد، بشنود، بو کند و بچشد! بنابراین به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از فعالیت حواس پنجگانه افراد، به ارتباط بین گوش، حلق و بینی مربوط است. اگر کمی درباره آناتومی گوش، حلق و بینی مطالعه داشته باشید، حتما درک بهتری از این مساله، پیدا خواهید کرد.
با توجه به نزدیکی این سیستم‌های به هم پیوسته، در صورتی که مشکلی در یکی از آن‌ها به وجود آید، می‌تواند تاثیراتی بر سایر قسمت‌ها داشته و عملا کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد؛ معمولا در چنین مواردی، با مراجعه به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی، می‌توان مشکل را برطرف کرده و هر نوع اختلال در این ناحیه را درمان نمود. در واقع، انواع بیماری‌های گوش، حلق و بینی، از آلرژی گرفته تا انواع عفونت های گوش، باید ابتدا توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی معاینه شده و در نهایت، بهترین روش درمان برای آن‌ها انتخاب گردد.
ارتباط گوش و حلق و بینی چگونه است؟
بینی، گلو و گوش‌ها، به عنوان اجزای اصلی از دستگاه تنفسی فوقانی به حساب می‌آیند! این اندام، به کمک چندین لوله و کانال، به یکدیگر متصل و مرتبط هستند، و به همین دلیل نیز غشاهای مخاطی یکسانی دارند. با توجه به اتصال موجود بین اجزای گوش، حلق و بینی، همه آن‌ها می‌توانند به صورت یک کل واحد عمل کرده، و هر قسمت از سایر قسمت‌ها پشتیبانی نماید. به همین دلیل نیز ایجاد مشکل یا بیماری، یا هر نوع اختلال در عملکرد یکی از این قسمت‌ها، باعث برهم خوردن تعادل عملکرد در دو قسمت دیگر خواهد شد!How are the Ear, Nose, and Throat Connected? – Chicago ENT
رایج‌ترین مثالی که می‌توانیم در این باره بیان کنیم، مربوط به بیماری سرماخوردگی است؛ حتما تجربه سرماخوردگی همراه با سرفه و گلودرد را داشته‌اید؛ معمولا در چنین مواقعی، گوش درد و گرفتگی بینی نیز باعث ناراحتی بیمار می‌شوند، که تمامی این حالت‌ها نشان دهنده ارتباط بین اجزای سیستم تنفسی فوقانی است. این نشان می‌دهد که با وجود تفاوت عملکرد اصلی گوش‌ها، بینی و گلو با یکدیگر، اما ارتباط گوش و حلق و بینی و هماهنگی آن‌ها با هم، باعث می‌شود تا فرد بتواند همزمان بشنود، نفس بکشد و صحبت کند.
مسیرهای اتصال گوش حلق و بینی
حلق، بینی را به دهان وصل می‌کند و دهان را به مری و ریه‌ها مرتبط می‌سازد؛ گوش‌ها نیز به گلو راه دارند؛ پس با حلق در ارتباط هستند! شیپور استاش (لوله‌ای که فشار داخل گوش و تخلیه مایعات را یکسان می‌کند) از طریق نازوفارنکس، مایعات را از گوش به گلو می‌ریزد؛ در حالی که به صورت همزمان، ارتباط بین بینی و گوش نیز برقرار است!
با توجه به توضیحات بالا، ارتباط گوش و حلق و بینی باعث می‌شود تا تمامی عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، که در هر یک از این قسمت‌ها به وجود می‌آیند، راه خود را به سایر قسمت‌ها پیدا کنند! به واسطه همین ارتباط، انواع مشکلات مانند عفونت، احتقان، تورم یا آبریزش بینی، به صورت همزمان رخ می‌دهند.
ارتباط بین بیماری‌های گوش و حلق و بینی
به دلیل وجود ارتباط گوش و حلق و بینی، تشخیص بیماری‌های این ناحیه، به معاینه همزمان آن‌ها نیاز دارد؛ در واقع، این سه حفره با یکدیگر متصل بوده، و ارتباط بین آن‌ها باعث می‌شود تا آسیب شناسی گوش، حلق و بینی به صورت مجزا امکان‌پذیر نباشد! بلکه برای تشخیص بیماری در هر یک از این قسمت‌ها، باید دو قسمت دیگر را نیز بررسی نمود. برای مثال، فردی که به گلودرد مبتلا می‌شود، معمولا رینیت حنجره را نیز تجربه می‌کند. در اغلب موارد، گلودرد و احساس ناراحتی در بینی، به صورت همزمان می‌تواند دلیل بر ابتلا به سینوزیت باشد.
عوامل بیماری زا در گوش، حلق و بینی
نکته مهم این است که گوش، حلق و بینی نسبت به سایر اندام بدن، ارتباط بیشتری با محیط بیرون دارند. به همین دلیل، در اکثر موارد، دو عامل اساسی باعث بروز بیماری‌های گوش و حلق و بینی می‌شوند؛ عفونت و آلرژی! ضمن اینکه، عوامل دیگری مانند دمای هوا و آلودگی‌های موجود در هوا و همچنین، نوع اقلیم آب و هوایی، می‌توانند نقش مهمی در شکل‌گیری بیماری‌های گوش و حلق و بینی داشته باشند.
این نکته را نیز در نظر داشته باشید، که هر گونه اختلال عملکرد و بیماری در این سه ناحیه، می‌تواند به صورت همزمان، اندام داخلی از جمله سیستم تنفسی و گوارشی را نیز تحت تاثیر قرار دهد! به این ترتیب، حتی مصرف دارو برای درمان بیماری‌های این ناحیه نیز می‌تواند واکنش‌ها و عوارضی را در پی داشته باشد، که تمامی اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهند! به همین دلیل، در صورت بروز هر گونه مشکل در این سه حفره، حتما باید مشکل را با متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) در میان بگذارید، تا سریع‌ترین اقدامات درمانی لازم انجام گیرند. در غیر این صورت، ممکن است خطرات یا ناراحتی‌های جانبی زیادی برای فرد در پی داشته باشد.
انواع بیماری‌های گوش و حلق و بینی
گوش، ورودی اصلی سیستم شنوایی و تعادل است؛ در حالی که بینی، مسیر اصلی ورودی و خروجی مجاری تنفسی به حساب می‌آید. حلق نیز راهی برای ورود غذا و هوا به بدن خواهد بود. آسیب به گوش تاثیر مستقیمی بر سیستم عصبی مرکزی دارد. در حالی که آسیب به بینی، تنفس را مختل می‌کند و در نهایت، آسیب به ناحیه حلق و گلو، هضم غذا را با مشکل مواجه می‌سازد. به این ترتیب، به دلیل ارتباط گوش و حلق و بینی، بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی، دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش، می‌توانند آسیب به گوش گلو و بینی را در پی داشته باشند و برعکس.
از مهم‌ترین بیماری‌هایی که در اجزای داخلی سه حفره گوش، حلق و بینی به وجود می‌آیند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- خون دماغ شدن
- سینوزیت
- واریس در پایه زبان
- بیماری رند و اوسلر همراه با همانژیوم در مخاط بینی و گلو
- انواع آلرژی در بینی و سینوس‌ها که منجر به رینیت و سینوزیت آلژیک می‌شوند.
- انواع ضایعه‌های موضعی بینی، که با ایجاد آلرژی همراه هستند؛ مانند خارهای سپتوم که رینیت آلرژیک آسم را به وجود می‌آورند.
- سردرد که علت آن می‌تواند به بسیاری از بیماری‌های داخلی، فک و صورت، چشم‌ها، مشکلات عصبی یا ابتلا به عفونت مربوط باشد؛ اما رایج‌ترین علت سردرد، به بیماری‌های ناحیه گوش، حلق و بینی، مانند سینوزیت مربوط است.
- انواع سرطان؛ شامل سرطان حنجره، هیپوفارنکس، سرطان اتموئید، فیستول تیروئید، فیستول شکاف آبشش، تومور دیواره جانبی و مانند آن‌ها
- تومور گردن
- گواتر تیروئید
چه زمانی باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد؟
بروز مشکلات گوش، حلق و بینی، مانند عفونت‌های خفیف تا شدید در این نواحی، از مهم‌ترین عللی هستند که باید به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. در حالت کلی، هر یک از مشکلات زیر را باید با یک متخصص ENT در میان بگذارید:
- گلودرد، گوش درد یا درد سینوسی که برای مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند.
- احساس درد در این نواحی، که با وجود درمان‌های یک پزشک عمومی، مجددا عود می‌کند.
- خروپف‌هایی که با وجود تغییر در سبک زندگی، درمان نشده و باعث مشکلات تنفسی در طول شب می‌شوند.
- وزوز کردن گوش یا زنگ زدن در گوش
- سرگیجه، گیجی و مشکلات تعادلی
- از دست دادن شنوایی، حس بویایی یا صدا و صوت
- مسدود شدن راه‌های هوایی و بروز مشکلات تنفسی، که به مراقبت اورژانسی نیاز ندارند.
- آسیب یا بد شکلی یا ضایعه‌های جدید در ناحیه سر و گردن، از جمله سرطان
- مشکل در بلع
- احتقان مزمن بینی یا خونریزی‌های مکرر بینی
نحوه تشخیص و درمان بیماری‌های گوش و حلق و بینی
در حالت کلی، می‌توان گفت که متخصصان ENT، به طیف وسیعی از بیماری‌ها و اختلالاتی که در ناحیه گوش، بینی و گلو به وجود می‌آیند، و می‌توانند بر تعادل فرد یا عملکرد این سه حفره تاثیر بگذارند، نظارت دارند. آن‌ها در ابتدا، با انجام معاینات فیزیکی، پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده و سپس، با کمک تصویربرداری‌های تشخیصی، می‌توانند وجود هر نوع بیماری در این ناحیه را تشخیص دهند.
معمولا برای درمان برخی بیماری‌ها، همکاری پزشک متخصص گوش و حلق و بینی با سایر متخصصان، از جمله متخصص مغز و اعصاب، الزامی خواهد بود. برای مثال، ممکن است برای درمان برخی تومورها در ناحیه سر و گردن، به انجام جراحی ساقه مغز و مانند آن نیاز باشد. در این صورت، معمولا لازم است جراح مغز و اعصاب با جراح گوش و حلق و بینی همکاری داشته باشد.
برای درمان مشکلات گوش، حلق و بینی به کجا مراجعه کنیم؟
با توجه به وجود ارتباط بین گوش و حلق و بینی، هر گونه اختلال در این نواحی، باید حتما با یک پزشک متخصص ENT در میان گذاشته شود؛ بر همین اساس، شما می‌توانید در صورت نیاز به کلینیک گوش تهران مراجعه کرده، و تحت نظارت متخصصان خبره و حرفه‌ای این کلینیک، مراحل تشخیص و درمان بیماری‌های گوش، حلق و بینی را پشت سر بگذارید.
ارتباط گوش و حلق و بینی، باعث شده تا
اختلال یا بیماری در یکی از این نواحی، بر عملکرد سایر قسمت‌ها تاثیرگذار باشد؛ تا جایی که ایجاد عفونت در گوش یا حلق یا بینی، باعث سرایت آن به دو قسمت دیگر خواهد شد. بنابراین در صورت بروز هر گونه اختلال در یکی از این نواحی، حتما باید مشکل را از طریق یک متخصص گوش، حلق و بینی پیگیری و برطرف نمود، تا از بروز عوارض جدی‌تر پیشگیری به عمل آید.
