تست تشخیص گفتار یا ادیومتری گفتار چیست و چگونه انجام می شود؟

یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای ارزیابی عملکرد سیستم شنوایی انسان، تست تشخیص گفتار است؛ این تست با استفاده از کلمات هدفمند و استاندارد، توانایی فرد در درک و تکرار گفتار را بررسی می‌کند. برخلاف تست‌های مرسوم شنوایی که صرفاً به تشخیص صدا می‌پردازند، این آزمون تمرکز خود را بر درک معانی و تشخیص کلمات می‌گذارد. در واقع، تست تشخیص گفتار توانایی مغز در پردازش اطلاعات شنیداری را مورد سنجش قرار می‌دهد و از این رو، برای بررسی عملکرد ارتباطی بسیار اهمیت دارد.

در کنار سایر روش‌های ادیومتری، این تست نقش حیاتی در تشخیص مشکلات پنهان شنوایی دارد؛ با استفاده از تست تشخیص گفتار، متخصصان می‌توانند عملکرد پردازش شنوایی را به‌صورت دقیق‌تری بررسی کنند. در نتیجه، این تست در روند درمانی بیماران نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. افرادی که دچار شکایات شنیداری در محیط‌های پر سر و صدا هستند، به‌طور خاص می‌توانند از این تست بهره‌مند شوند. در ادامه این مقاله به بررسی کامل این تست ، ویژگی‌ها و پر تکرارترین سوالات در مواجهه با خواهیم پرداخت.

تست تشخیص گفتار چیست و چرا مهم است؟

تست تشخیص گفتار یکی از ارکان اصلی در ارزیابی شنوایی عملکردی به شمار می‌آید. این تست به منظور بررسی میزان توانایی فرد در درک کلمات تک‌سیلابی یا دوسیلابی طراحی شده و به عنوان مکمل ادیومتری گفتار استفاده می‌شود. اهمیت این تست در آن است که صرف شنیدن صدا کافی نیست، بلکه مغز باید بتواند محتوای گفتار را به درستی پردازش کند. تست تشخیص گفتار از این منظر بسیار حیاتی است که نشان می‌دهد فرد با وجود داشتن شنوایی نرمال، آیا توانایی درک معنای کلمات را دارد یا خیر.

این امر به ویژه در افراد مسن، کودکان و کسانی که دچار آسیب‌های مغزی شده‌اند بسیار اهمیت دارد. با انجام تست تشخیص گفتار می‌توان تشخیص‌های زودهنگام درباره اختلالات شنوایی انجام داد و برنامه درمانی مناسبی تنظیم کرد. در مجموع، تست تشخیص گفتار ابزاری دقیق و مؤثر در کنار ادیومتری گفتار برای تحلیل جامع وضعیت شنوایی به شمار می‌آید.^{www.audiologyonline.com}

تست تشخیص کلمه چگونه انجام می‌شود؟

در انجام تست تشخیص گفتار، ابتدا از فرد خواسته می‌شود تا در محیطی آرام و عاری از نویز بنشیند؛ سپس متخصص شنوایی‌شناسی کلمات خاصی را از طریق هدفون پخش می‌کند و از فرد می‌خواهد آن‌ها را تکرار کند. این کلمات معمولاً از لیست‌های استاندارد انتخاب می‌شوند که برای سنجش دقیق توانایی تشخیص گفتار طراحی شده‌اند. در برخی نسخه‌ها، این تست در شدت‌های صوتی متفاوت انجام می‌شود تا عملکرد شنیداری در شرایط مختلف ارزیابی شود.

تست تشخیص گفتار به‌گونه‌ای طراحی شده است که نتایج آن به صورت درصدی بیان می‌شود، مثلاً اگر فرد ۹۰ درصد کلمات را درست تکرار کند، نمره او ۹۰ درصد خواهد بود. این تست به طور خاص در افرادی که به دنبال بررسی دقیق‌تر اختلالات شنوایی هستند، انجام می‌شود. مهم است بدانیم که تست تشخیص گفتار توانایی مغز در پردازش زبان را نیز به چالش می‌کشد. این تست هم در کلینیک‌های شنوایی و هم در ارزیابی‌های بیمارستانی انجام می‌گیرد و نتایج آن در تشخیص نهایی بسیار کاربرد دارد. ^{www.hopkinsmedicine.org}

تفاوت بین تست تشخیص گفتار و تست آستانه شنوایی گفتاری (SRT)

تست تشخیص گفتار و تست آستانه شنوایی گفتاری یا SRT هر دو از ابزارهای کلیدی در ادیومتری گفتار هستند؛ اما کاربرد و هدف آن‌ها متفاوت است. تست تشخیص گفتار برای سنجش درک شنیداری کلمات در سطح گفتاری طراحی شده، در حالی که تست SRT برای اندازه‌گیری کمترین شدت صوتی است که در آن فرد قادر به شنیدن و تکرار کلمات دو سیلابی آشناست. تست تشخیص گفتار با استفاده از کلمات تک‌سیلابی و سخت‌تر انجام می‌شود تا میزان درک واقعی از گفتار مشخص گردد، در حالی که SRT یک ارزیابی پایه‌ای‌تر و عمومی‌تر است. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین این دو تست را مرور می‌کنیم.

هدف ارزیابی

تست آستانه شنوایی گفتاری (SRT) بیشتر بر شناسایی آستانه شنوایی تمرکز دارد و کمک می‌کند تا سطح شروع درک گفتار مشخص شود. در مقابل، تست تشخیص گفتار به بررسی دقیق توانایی درک گفتار در شدت‌های بالاتر از آستانه می‌پردازد. این تفاوت باعث می‌شود که هر دو تست در کنار هم یک تصویر کامل از عملکرد شنوایی فرد ارائه دهند.

نوع کلمات مورد استفاده

در تست SRT از کلمات دو سیلابی آشنا مانند مداد یا کتاب استفاده می‌شود، که بازشناسی آن‌ها ساده‌تر است. اما در تست تشخیص گفتار، کلمات تک‌سیلابی بدون زمینه مانند سنگ، مرگ، وقت مورد استفاده قرار می‌گیرند که سخت‌تر شنیده و تکرار می‌شوند. همین موضوع باعث می‌شود که تست تشخیص گفتار دشوارتر اما دقیق‌تر باشد.

نحوه تحلیل نتایج

نتایج SRT به صورت شدت دسی‌بل ثبت می‌شود، یعنی کمترین بلندی صدایی که فرد می‌تواند گفتار را تشخیص دهد. در حالی که در تست تشخیص گفتار، نتایج به صورت درصد صحیح بودن تکرار کلمات بیان می‌گردد. مثلاً اگر فرد ۸۰ درصد کلمات را درست بگوید، نمره‌اش ۸۰٪ است. هر دو نوع تحلیل مکمل هم هستند.

کاربرد بالینی

SRT معمولاً برای مقایسه با نتایج تست‌های تن خالص استفاده می‌شود و در غربالگری‌های اولیه کاربرد دارد. ولی تست تشخیص گفتار در مواردی که شک به اختلالات پردازش شنوایی وجود دارد یا بررسی دقیق عملکرد گفتاری لازم است، استفاده می‌شود. این تست به ویژه در کنار ادیومتری گفتار اطلاعات دقیقی فراهم می‌کند.

چه عواملی بر نتایج تست تشخیص گفتار تاثیر می‌گذارند؟

نتایج تست تشخیص گفتار به شدت تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارند. این تست نه‌تنها به سلامت فیزیولوژیک گوش بستگی دارد، بلکه از شرایط محیطی، روانی، شناختی و حتی تجهیزات مورد استفاده تأثیر می‌پذیرد. درک این عوامل برای شنوایی‌شناس و پزشک ضروری است تا بتوانند نتایج تست را به درستی تفسیر کنند. در ادامه، عوامل مهم را به همراه توضیحات مفصل بررسی می‌کنیم: ^{www.e3diagnostics.com}

• شدت صوت ورودی؛ شدت صدای ورودی در تست تشخیص گفتار باید متناسب با سطح شنوایی فرد تنظیم شود. صدای خیلی کم یا خیلی بلند می‌تواند باعث کاهش دقت و اعتبار نتایج تست شود.
• وضعیت شناختی و توجه فرد؛ مشکلات شناختی، اضطراب، اختلالات یادگیری یا کاهش تمرکز می‌توانند نتایج تست گفتار را دچار خطا کنند. بنابراین بررسی وضعیت روانی و ذهنی فرد پیش از تست ضروری است.
• وجود نویز یا صداهای محیطی؛ نویز محیطی حتی در سطوح پایین می‌تواند تمرکز فرد را مختل کند و باعث اشتباه در پاسخ‌دهی شود. تست باید در محیط ایزوله یا آکوستیک انجام گیرد.
• نوع و کیفیت تجهیزات تست؛ استفاده از تجهیزات غیراستاندارد، هدفون‌های معیوب یا ادیومترهای قدیمی باعث ایجاد خطا در نتایج تست گفتار می‌شود. تجهیزات باید کالیبره‌شده و معتبر باشند.

تست تشخیص گفتار در نویز (Speech in Noise Test) چقدر دقت دارد؟

تست تشخیص گفتار در نویز یکی از کاربردی‌ترین انواع تست‌های شنوایی‌سنجی است که شرایط واقعی ارتباط را شبیه‌سازی می‌کند. در این تست، کلمات در کنار صدای زمینه پخش می‌شوند و از فرد خواسته می‌شود آن‌ها را تشخیص دهد. اهمیت این تست در شبیه‌سازی محیط‌های روزمره، مانند خیابان یا کلاس درس است. با استفاده از تست تشخیص کلمه در نویز، می‌توان عملکرد مغز در شرایط شنیداری چالش‌برانگیز را بررسی کرد.

دقت این تست بستگی به تنظیم سطح نویز و صدای اصلی دارد، اما معمولاً بین ۸۰ تا ۹۵ درصد دقیق گزارش شده است. بسیاری از افراد با شنوایی نرمال نیز در این تست دچار مشکل می‌شوند که نشان از ضعف پردازش مرکزی دارد. این آزمون اغلب در کنار ادیومتری گفتار به کار می‌رود تا بررسی جامع‌تری از سیستم شنوایی به عمل آید. تست تشخیص گفتار در نویز در تشخیص زودهنگام اختلالات مخفی بسیار مفید است. این تست یکی از ابزارهای محبوب در غربالگری کودکان و بزرگسالان است.

تفسیر نتایج تست بازشناسی کلمه (امتیاز WRS چیست؟)

نمره WRS یا Word Recognition Score نشان‌دهنده درصد کلمات درست تکرارشده در تست تشخیص گفتار است. این عدد معمولاً به صورت درصد بیان می‌شود و بازتابی از توانایی فرد در درک و تکرار کلمات شنیده‌شده است. اگر فردی نمره‌ای پایین در تست تشخیص گفتار بگیرد، ممکن است نشانه‌ای از مشکل در پردازش یا انتقال صوت باشد. نمرات بالا معمولاً بیانگر عملکرد طبیعی شنوایی در درک گفتار هستند.

تست تشخیص گفتار معمولاً در سطوح شدت استاندارد انجام می‌شود تا خطای انسانی به حداقل برسد. در کنار ادیومتری گفتار، این نمره به شنوایی‌شناس کمک می‌کند تا برنامه توانبخشی مناسب برای بیمار طراحی کند. مثلاً اگر فردی WRS پایین دارد اما آستانه‌های شنوایی خوبی دارد، ممکن است مشکل از سیستم پردازشی باشد. تفسیر نمره WRS باید با توجه به سن، زبان مادری و سایر شرایط شناختی فرد انجام شود. این نمره ابزار قدرتمندی برای بررسی پیشرفت درمان نیز هست. ^{www.bjorl.org}

آیا تست تشخیص کلمه می‌تواند مشکلات پردازش شنیداری را شناسایی کند؟

تست تشخیص گفتار علاوه بر بررسی توانایی شنیداری محیطی، می‌تواند به شناسایی مشکلات پردازش شنوایی مرکزی نیز کمک کند. در واقع، این تست بخش‌هایی از عملکرد مغز در تحلیل و تفسیر صدای گفتار را به چالش می‌کشد. اختلالات پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) به حالتی گفته می‌شود که فرد صدا را به درستی می‌شنود اما نمی‌تواند آن را تفسیر کند. در چنین شرایطی، تست تشخیص گفتار به‌خصوص در محیط نویزی یا هنگام استفاده از کلمات پیچیده، افت شدیدی در نمره WRS نشان می‌دهد.

این موضوع می‌تواند زنگ خطری برای بررسی‌های بیشتر نورولوژیکی باشد. در کنار ادیومتری گفتار، این تست اطلاعات دقیقی درباره چگونگی عملکرد مسیرهای شنوایی مرکزی فراهم می‌آورد. تست تشخیص گفتار در شناسایی مشکلاتی مانند CAPD، نارساخوانی یا نقص توجه نیز مفید گزارش شده است. به همین دلیل، بسیاری از متخصصان روانشناسی و شنوایی‌شناسی از این تست برای ارزیابی عملکرد شناختی استفاده می‌کنند.

 چرا تست تشخیص گفتار برای ارزیابی شنوایی ضروری است؟

تست تشخیص گفتار فراتر از یک آزمون ساده برای سنجش شنوایی است؛ این تست نمایانگر ارتباط مؤثر بین گوش و مغز است. در حالی که بسیاری از تست‌های شنوایی تنها توانایی شنیدن اصوات را می‌سنجند، این تست میزان درک معنایی کلمات را اندازه‌گیری می‌کند. تست تشخیص کلمه با شبیه‌سازی موقعیت‌های واقعی، مانند محیط‌های پر سروصدا، به تشخیص مشکلات پنهان شنوایی کمک می‌کند.

این تست نقش مکملی در کنار ادیومتری گفتار دارد و تصویر جامع‌تری از وضعیت شنوایی ارائه می‌دهد. استفاده از تست تشخیص گفتار در ارزیابی کودکان، سالمندان، و افراد مشکوک به اختلالات پردازش شنوایی بسیار توصیه می‌شود. با تکیه بر نتایج این آزمون، می‌توان برنامه‌های درمانی و توانبخشی مؤثرتری تدوین کرد. همچنین، تست تشخیص گفتار امکان پایش اثربخشی سمعک یا سایر تجهیزات کمک‌شنوایی را فراهم می‌سازد.