درمان کم شنوایی بدون سمعک یکی از سوالات پرتکرار افراد درگیر با اختلالات شنوایی است. کم شنوایی(Hearing loss)، به معنای از دست دادن شنوایی در یک یا هر دو گوش است. شدت کم شنوایی می‌تواند خفیف تا بسیار شدید باشد.
علل زیادی از جمله عفونت‌ها، آسیب به گوش داخلی و بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، می‌توانند عامل کم شنوایی باشند. کم شنوایی می‌تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما در افراد بالای 60 سال شایع‌تر است. در این سنین کم شنوایی بیشتر نتیجه طبیعی بالا رفتن سن است.
کم شنوایی مشکل نسبتا رایجی است. آمارها نشان می‌دهد که حدود 16 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده کم شنوایی دارند. این آمار حدود دو برابر مبتلایان به دیابت و سرطان است.
خبر خوب این است که راه‌حل‌های متعددی برای درمان کم شنوایی وجود دارد. استفاده از سمعک(hearing aids) یکی از این راه‌‌حل‌ها است، اما تنها راه نیست. انجام برخی کارها و رعایت برخی نکات می‌تواند باعث تقویت شنوایی شما شود. در این مقاله از وب سایت تهران کلینیک ، به تعدادی از روش‌های درمان کم شنوایی بدون سمعک اشاره می‌کنیم.
علائم کم شنوایی
کم شنوایی می‌تواند با علائم زیر خود را نشان دهد:
- خفه و محو شنیدن صداها و صحبت‌های دیگران
- مشکل در درک کلمات، به ویژه در محیط‌های پرسروصدا
- اغلب از دیگران می‌خواهید که آهسته‌تر، واضح‌تر و بلندتر صحبت کنند
- نیاز دارید تا برای بهتر شنیدن، صدای تلویزیون یا رادیو را بلندتر کنید
- از صحبت با دیگران و یا موقعیت‌های اجتماعی کناره‌گیری می‌کنید
علائم کم شنوایی به تدریج ایجاد می‌شوند، به شکلی، که ممکن است در ابتدا اصلا متوجه آن‌ها نشوید. با پیشرفت بیماری، این علائم و نشانه‌ها مشخص‌تر می‌شوند، و کم کم این احساس به شما دست می‌دهد که شنوایی شما مشکلی دارد.
روش‌های درمان کم شنوایی بدون سمعک
سمعک یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود شنوایی است. اما برای درمان تمام بیماری‌هایی که باعث کم شنوایی می‌شوند، نیاز به استفاده از سمعک نیست. درمان کم شنوایی تا حد زیادی به نوع آن و عامل ایجاد آن بستگی دارد. در ادامه به تعدادی از راه‌های درمان کم شنوایی بدون سمعک اشاره می‌کنیم.
درمان کم شنوایی ناشی از افزایش سن
یکی از آثار طبیعی افزایش سن، کاهش شنوایی و سنگین شدن گوش‌ها است. کاشت حلزون گوش(cochlear implan)، یکی از راه‌های درمان کم شنوایی بدون سمعک است. این روش به خصوص در افراد بسیار مسن، افرادی که کم شنوایی شدید دارند، یا افرادی که تمایلی به استفاده از سمعک ندارند، انتخاب بسیار مناسبی است. کاشت حلزون به روش جراحی انجام می‌شود. در طی جراحی، استخوان ماستویید(Mastoid bone) برش داده شده، و یک الکترود کوچک در پشت پرده گوش(Eardrums) تعبیه می‌شود.
درمان کم شنوایی هدایتی
نوع اصلی دیگر کم شنوایی به عنوان کم شنوایی هدایتی شناخته می‌شود. کم شنوایی هدایتی، به طور کلی ناشی از یک بیماری یا مشکل ساختاری در گوش بیرونی یا میانی است و معمولا موقتی است. کم شنوایی هدایتی می‌تواند نتیجه تجمع جرم گوش(ear wax) در مجرای گوش، مایع در گوش میانی یا سوراخ شدن پرده گوش(tympanic membran perforation) باشد.
درمان کم شنوایی هدایتی معمولاً شامل مداخله پزشکی، توسط متخصص گوش و حلق و بینی برای رفع علت خاص ایجاد آن است. در برخی موارد، جراحی ممکن است کمک کننده باشد.
درمان کم شنوایی حسی-عصبی
کم شنوایی حسی-عصبی در اثر مشکلات و بیماری‌های گوش داخلی ایجاد می‌شود. تومورها، عفونت‌ها، آسیب و صدمه به سر، بیماری‌های خود ایمنی و قرار گرفتن در معرض صداهای بلند برای مدت طولانی، می‌توانند از علل کم شنوایی حسی-عصبی باشند.
درمان اصلی کم شنوایی حسی-عصبی با استفاده از سمعک است، اما روش‌های درمان کم شنوایی بدون سمعک هم مانند کاشت حلزون وجود دارد. همچنین در برخی از علل کم شنوایی حسی-عصبی، جراحی و در موارد حاد که در اثر ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، استفاده از کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids) موثر هستند.
درمان کم شنوایی مادرزادی
کم شنوایی مادرزادی می‌تواند هدایتی یا حسی-عصبی باشد. از روش‌های درمان کم شنوایی بدون سمعک در کودکان مبتلا به کم شنوایی مادرزادی، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- کاشت حلزون گوش: همانند کم شنوایی ناشی از افزایش سن، در کودکان مبتلا به کم شنوایی مادرزادی که مشکل آن‌ها بسیار شدید است، هم می‌توان از کاشت حلزون گوش کمک گرفت.
- دستگاه‌های کمکی: طیف وسیعی از دستگاه‌های کمکی وجود دارد، که می‌تواند در موقعیت‌های خاص، با یا بدون سمعک یا همراه باکاشت حلزون، به بهبود شنوایی کمک کند. دستگاه FM یا سیستم راجر، دستگاه کمک شنوایی است، که مختص استفاده کودکان طراحی شده است. این دستگاه می‌تواند به کودکانی که از کم شنوایی خفیف یا کم شنوایی در یک گوش رنج می‌برند، یا از سمعک استفاده می‌کنند، کمک کند تا در موقعیت‌هایی مانند کلاس درس، بهتر بشنوند. این دستگاه شامل یک میکروفن است که صدای معلم را به یک گیرنده که توسط کودک استفاده می‌شود، منتقل می‌کند.
روش‌های بهبود شنوایی بدون سمعک
انجام کارهای زیر می‌تواند در بهبود شنوایی یا درمان کم شنوایی بدون سمعک موثر باشد.
- رفع انسداد گوش: یکی از دلایل ساده و برگشت‌پذیر کاهش شنوایی، انسداد کانال گوش، در اثر تجمع ترشحات گوش است. این مشکل به راحتی با تخلیه ترشحات و موم اضافی از گوش قابل درمان است.
- مدیتیشن: مدیتیشن می‌تواند در بهبود سلامت شنوایی شما موثر باشد. با مدیتیشن، استراحت و نفس عمیق، خون بیشتری به مغز می‌رسد. مدیتیشن باعث می‌شود تا قدرت توجه و تمرکز شما تقویت شود، و بتوانید بهتر روی صداهایی که می‌خواهید، تمرکز کنید.
- ترک سیگار: ارتباط میان سیگار کشیدن و کم شنوایی اثبات شده است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نیکوتین و گاز مونواکسید کربن، بر جریان خون بدن تاثیر منفی می‌گذارد. در نتیجه اکسیژن و خون کمتری به سلول‌های گوش داخلی رسیده، و با گذشت زمان این سلول‌ها آسیب می‌بینند. یکی از گام‌های ساده‌ای که می‌توانید برای بهبود شنوایی و سلامت گوش‌های خود بردارید، ترک سیگار است.
- یوگا: بسیاری از افرادی که از اختلال شنوایی رنج می‌برند، می‌گویند که تمرینات یوگا گاهی اوقات می‌تواند به آن‌ها کمک کند، تا بهتر بشنوند. کشش و تمرینات یوگا، با بهبود خون‌رسانی به مغز، در بهبود سلامت سیستم شنوایی موثر است.
- ورزش کردن: سالم بودن برای کل بدن از جمله گوش‌ها مفید است و ساده‌ترین راه برای سالم ماندن ورزش منظم است. رفتن به پیاده‌روی یا دویدن، یا حتی فقط باغبانی یا انجام کارهای خانه، همه راه‌هایی عالی برای فعال ماندن و تقویت جریان خون هستند. فقط دقت کنید که در حین ورزش کردن به موسیقی با صدای بلند گوش ندهید، زیرا می‌تواند با آسیب به سلول‌های گوش داخلی، به شنوایی شما آسیب برساند.
- تغذیه مناسب: رژیم غذایی متعادل از نظر ویتامین‌ها و موادمعدنی باعث بهبود شنوایی می‌شود. اسید فولیک، ویتامین‌های گروه B، منیزیم و روی همگی دارای خواصی هستند که به شنوایی بهتر و به طور کلی بدن سالم‌تر کمک می‌کنند. می‌توانید با مشورت با پزشک، مصرف مکمل‌های غذایی را برای تامین این ویتامین‌ها و مواد معدنی شروع کنید.
- از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند دوری کنید: تا جایی که ممکن است، سعی کنید از هر گونه صدای بالاتر از 85 دسی‌بل اجتناب کنید. ابزارهای برقی، ماشین چمن زنی، موتور سیکلت، هلیکوپتر، گریه نوزاد و زنگ هشدار، مثال‌هایی از این صداها هستند. هرچه دسی بل صدا بیشتر باشد، زمان کمتری برای آسیب رساندن به شنوایی شما نیاز است. قرار گرفتن در معرض صدای بلند، چه به طور مداوم در طول زمان و چه در یک تکانه ناگهانی، یکی از دلایل اصلی کاهش شنوایی حسی عصبی است. صدای بلند و غیرطبیعی می‌تواند پرده گوش را سوراخ کند، در حالی که قرار گرفتن مداوک در معرض صدای بلند، بیشتر می‌تواند باعث آسیب طولانی مدت و غیرقابل برگشت به سلول‌های مویی حساس گوش داخلی شود. اگر مجبورید در موقعیت‌ها و مکان‌های پرسروصدا، مانند یک کنسرت یا یک محیط کاری پر سر و صدا باشید، باید از نوعی محافظ گوش استفاده کنید و تا حد امکان از منبع صدا فاصله بگیرید. اطرافیان خود را تشویق کنید که به شیوه‌ای مشابه رفتار کنند.
جمع بندی
خیلی از افراد فکر می‌کنند، که تنها راه تقویت شنوایی استفاده از سمعک است. اما در واقع می‌توان در کنار سمعک، از روش‌های گوناگون دیگری هم برای تقویت شنوایی کمک گرفت. در این مقاله از وبسایت کلینیک گوش تهران، با تعدادی از روش‌های تقویت شنوایی یا درمان کم شنوایی بدون سمعک آشنا شدیم. درصورت نیاز، می‌توانید برای مشاوره با متخصصان کلینیک گوش تهران واقع در خیابان ولیعصر در تماس باشید.
منابع:
- https://www.attune.com.au/
- https://www.nidcd.nih.gov
- https://www.healthyhearing.com/hearing-loss
- https://www.webmd.com/connect-to-care/hearing-loss
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions
